So’nggi
Press-reliz
24 noyabr 2023
BMT shafeligida Orolboʼyi mintaqasi uchun Inson xavfsizligi boʼyicha koʼp tomonlama sheriklik trast jamgʼarmasi (Trast jamgʼarma) Loyiha takliflarini taqdim etish bo'yicha To'rtinchi tanlov e'lon qildi
Ko'proq ma'lumot olish
Press-reliz
14 noyabr 2023
Qum va chang bo'roni soni ortishi dunyoning ko'plab mintaqalarida quzatilmoqda: BMT ogohlantirmoqda
Ko'proq ma'lumot olish
Press-reliz
09 noyabr 2023
Markaziy Osiyo birinchi bora cho‘llanish, yer degradatsiyasi va qurg‘oqchilik bo‘yicha BMT Konvensiyaning yig‘ilishiga mezbonlik qiladi
Ko'proq ma'lumot olish
So’nggi
O'zbekistonda Barqaror Rivojlanish Maqsadlari
Barqaror rivojlanish sohasidagi maqsadlar Yer yuzida qashshoqlikka barham berish, atrof-muhit va iqlimni himoya qilish hamda dunyodagi barcha kishilar tinchlik va ravnaq topishdan bahramand bo‘lishini ta’minlash bo‘yicha global miqyosda harakat qilishga da’vatdir. BMT O‘zbekistonda amalga oshirish uchun harakat qilayotgan maqsadlar:
Nashr
11 avgust 2023
O‘zbekiston Birlashgan Millatlar Tashkilotining 2022 yil natijalari bo‘yicha hisoboti
Birlashgan Millatlar Tashkilotining 2022 yilgi mamlakat faoliyati toʻgʻrisidagi hisobotida Oʻzbekiston hukumati bilan hamkorlik qiluvchi BMTning 25 ta subʼyekti faoliyatining asosiy yutuqlari va natijalari taqdim etilgan. Hisobot BMT tizimi keng ko‘lamli hamkorlar bilan yaqin hamkorlikda 2030 yilgacha Barqaror rivojlanish kun tartibiga erishish bo‘yicha majburiyatni ayollar va qizlar, yoshlar va aholining ijtimoiy himoyaga muhtoj guruhlari uchun aniq natijalarga aylantirganining ko‘plab usullarini namoyish etadi. O'zbekiston yanada adolatli, teng va barqaror jamiyat qurish bo'yicha umumiy qarashlar doirasida.
1 of 4
Surat
23 yanvar 2023
SDG dialogues at the Diplomat International School
The students of International Diplomat School were introduced the concept of Sustainable Development Goals on 24 October and 29 November 2022
1 of 4
https://www.flickr.com/photos/188395718@N07/albums/72177720304465052
Surat
23 yanvar 2023
Regional SDG dialogues 2022
The Regional SDG dialogues were held in November and December in Urgench, Bukhara and Andijan
1 of 4
https://www.flickr.com/photos/188395718@N07/albums/72177720304462221
Nashr
25 avgust 2022
Joint UN-Government Steering Committee and Partners' Meeting 2022
This presentation highlights key results of development cooperation between the UN and Government for 2022; informs about planned results of the UN Country Team and endorses the Joint Workplans for 2023-2025; reviews and endorses the implementation architecture of the Cooperation Framework (Results Groups, Technical Groups); and reviews Multi-Year Funding framework of the Cooperation Framework, including funding gaps and priorities for resource mobilization.
1 of 4
Hikoya
12 sentabr 2023
Oʻzbekistonda barqaror rivojlanishni taraqqiy ettirish: BRMga erishish boʻyicha UNOPS majburiyati
Bizning murakkab dunyomizda umid chirog'i bo'lgan Barqaror Taraqqiyot Maqsadlari (BRM) 2015 yilda BMTga a'zo davlatlar tomonidan qabul qilingan bo'lib 17 ta ulkan maqsadni o'z ichiga oladi. Ular qashshoqlikka barham berish va tengsizlikni kamaytirishdan tortib ekologik barqarorlikni ta’minlashgacha bo‘lgan keng ko‘lamli maqsadlarni qamrab, birgalikda adolatli, farovonroq va barqaror kelajak haqidagi tasavvurni shakllantiradi.
Ushbu maqsadlarning ahamiyatini anglagan O‘zbekiston Kun tartibi-2030ga ko‘p tomonlama sheriklikka asoslangan inklyuziv yondashuv orqali erishish tarafdori ekanini yana bir bor tasdiqladi. Barqaror rivojlanish yo'lidagi ushbu maqsadlarni aniq natijalarga aylantirish uchun UNOPS O'zbekiston hukumati va BMTning boshqa agentliklari bilan yaqindan hamkorlik qilish orqali muhim rol o'ynaydi.
UNOPS tomonidan O‘zbekistonda amalga oshirilayotgan loyihalarning ahamiyati mamlakat oldida turgan sog‘liqni saqlash muammolari, xususan, yaqinda COVID-19 pandemiyasi tufayli kuchaygan yuqumli kasalliklarning surunkali davom etishi, shuningdek, saraton kasalliklari sonining ko‘payishi, tibbiy yordam ko'rsatishga dinamik yondashuvni talab etadi.
Xususan, O‘zbekistonda sog‘liqni saqlash tizimini takomillashtirish bo‘yicha UNOPS faoliyati birinchi navbatda BRM 3: “Salomatlik va farovonlik”ga erishishga qaratilgan. Zamonaviy tibbiy asbob-uskunalar sotib olish va sog'liqni saqlash muassasalari infratuzilmasini yaxshilash orqali UNOPS sifatli tibbiy xizmatlardan kengroq foydalanishni ta'minlashga intiladi. Biroq, BRMlar o'zaro bog'liq va yaxlitligini hisobga olsak, bitta maqsad sari olg'a siljish ko'pincha boshqalariga erishishga ham ta'sir qiladi.
Mamlakatning tibbiyot muassasalari va sog‘liqni saqlash infratuzilmasini kengaytirish orqali loyiha BRM 9ga (Sanoat, innovatsiyalar va infratuzilma) erishishga hissa qo‘shadi. UNOPS barqarorlik va barqarorlik tamoyillarini infratuzilmani rivojlantirishga ko'maklashish va integratsiyalash majburiyatini oladi. Yashil, barqaror va chidamli infratuzilmaga e'tibor qaratgan holda, UNOPS loyihalar atrof-muhitga va ular manfaat ko'rishi kerak bo'lgan jamoalarga doimiy ijobiy ta'sir ko'rsatishini ta'minlaydi.
Bundan tashqari, loyihalarni baholashda UNOPSning atrof-muhitni muhofaza qilish majburiyatlarini aks ettiruvchi ekologik jihatlar ham hisobga olinadi. Suvni tejashni rag'batlantirish, yashil laboratoriya uskunalarini tanlash va yashil laboratoriya loyihasini rag'batlantirish kabi ekologik toza chora-tadbirlarni amalga oshirish orqali UNOPS nafaqat atrof-muhitni muhofaza qilishga sodiqligini namoyish etadi, balki barqarorlik va samaradorlik yonma-yon bo'ladigan yashil kelajakka yo'l ochadi.
Inklyuzivlik BRMning asosiy tamoyillaridan biridir va UNOPS loyihalardan aholining barcha qatlamlariga foyda keltirishini ta'minlashga intiladi. Sog'liqni saqlash loyihalari nuqtai nazaridan, bu jinsi, kelib chiqishi yoki joylashgan joyidan qat'i nazar, ishchilar va aholi uchun inklyuzivlik va sifatli tibbiy xizmatlardan teng foydalanish majburiyati demakdir.
Tibbiyot xodimlarining xavfsizligi va farovonligini ta'minlash loyihaning majburiyatlari va ta'sirining yana bir jihati bo'lib, UNOPS loyihani amalga oshirish jarayonida bunga e'tiborni qaratadi. Muntazam ravishda tibbiy ko‘rikdan o‘tish, shaxsiy himoya vositalari bilan ta’minlash, jinslar bo‘yicha ajratilgan muassasalar va xodimlar malakasini oshirish bo‘yicha o‘quv mashg‘ulotlari tibbiyot xodimlarining farovonligiga xizmat qiladi va barcha xodimlar uchun ijobiy muhit yaratadi. UNOPS, shuningdek, mahalliy salohiyat va malaka oshirishni kuchaytirishga katta e'tibor beradi. Bu majburiyat, ayniqsa, sog'liqni saqlash infratuzilmasini rivojlantirish bilan bog'liq loyihalarda muhim ahamiyatga ega bo'lib, u erda mahalliy tibbiyot xodimlari UNOPS tomonidan taqdim etiladigan o'qitish va salohiyatni oshirish dasturlaridan foydalanadi.
O'z hamkorlari nomidan loyihalarni amalga oshirishda UNOPS o'z faoliyatida hisobdorlik va shaffoflikka intiladi. Ushbu majburiyat loyiha resurslaridan samarali foydalanishni ta'minlaydi va loyiha natijalar bo'yicha manfaatdor tomonlarga hisob beriladi. Bu loyihalarning samaradorligiga ishonch va dadillikni mustahkamlashga yordam beradi.
Hamkorlik UNOPSning asosiy qadriyatlaridan biridir. Hukumatlar, xalqaro tashkilotlar va mahalliy manfaatdor tomonlar bilan yaqindan hamkorlik qilishdan tashqari, qo'yilgan maqsadlarga erishishga qaratilgan loyihalarni amalga oshirishda UNOPS sinergiyani kuchaytirgan holda xalqaro tajribasidan foydalanadi. Loyiha umumiy maqsadlar sari birgalikda harakat qilish orqali O‘zbekiston uchun sog‘lom va barqaror kelajakni yaratishga yanada yaxlit va samarali yondashuvni ta’minlaydi.
BRMlar birlashgan sa'y-harakatlarni talab qiladigan global majburiyatdir. UNOPS uchun ular yo'l-yo'riq, umumiy maqsad va umumiy mas'uliyat bo'lib xizmat qiladi. O‘zbekistonda va butun dunyoda amalga oshirayotgan loyihalari orqali UNOPS o‘z tajribasi va resurslarini BRMga muvofiqlashtiradi va ularga erishishga faol hissasini qo‘shadi.
2030-yilga, ya'ni BRMlariga erishilishiga atigi yetti yil qolgan bir vaqtda, Barqaror rivojlanish maqsadlari ruhini chinakam o‘zida mujassam etgan dunyoni yaratish uchun yuqorida keltirilgan asoslarga tayanib, qat’iy harakat qilish hammamizning umumiy burchimizdir.
1 of 5
Hikoya
02 iyun 2023
Burchlarga sodiq qolib va kelajakni o'ylab: UNOPS O’zbekistonda Butunjahon atrof-muhit kunini nishonlamoqda
Joriy yilda UNOPS O‘zbekistonda turli tashabbus va loyihalar orqali atrof-muhitni asrashga bel bog'laganini namoyish etib, ushbu muhim kunni nishonlashda faol ishtirok etmoqda.
UNOPS O’zbekistondagi milliy laboratoriya tizimini modernizatsiya qilish orqali mamlakatning COVID-19 pandemiyasi va boshqa epidemiyalarga chidamliligini oshirish loyihasi doirasida baholash missiyasini boshlagan. Tashkilot ushbu dastur davomida nafaqat kerakli ma'lumotlarni to‘plashni, balki bu imkoniyatdan atrof-muhitni muhofaza qilish bilan bog‘liq harakatlarini namoyish etish uchun ham foydalanishni maqsad qilgan. Ushbu maqola UNOPS tomonidan O'zbekistonda amalga oshirilgan tashabbuslarni yoritib, ularning "yashil" kelajakni yaratishga tayyorligini namoyish etadi.
Yashil kelajak yaratish yo'lida ekologik laboratoriya loyihasi
Loyihalarning kontseptsiya bosqichidayoq UNOPS kelajakdagi rivojlanish uchun asos yaratadigan ekologik laboratoriya loyihasini tuzishga katta ahamiyat beradi. Ekologik tozalik bilan bog’liq tushunchalarni qabul qilish orqali UNOPS laboratoriya inshootlarida uglerod miqdorini kamaytiradi. Masalan, quyosh panellari kabi qayta tiklanadigan energiya manbalari energiya sarfini va chiqindilarni kamayishiga olib keladi; kam energiyali yoritish va energiya tejaydigan laboratoriya uskunalari ish samaradorligiga salbiy ta'sir ko'rsatmay, barqaror yondashuvga yordam beradi. Bundan tashqari, UNOPS tabiiy shamollatish tizimlarini targ'ib qilib, yuqori energiya iste'mol qiladigan konditsionerga bo'lgan ehtiyojni minimallashtirib, toza ichki havo sifatini ta'minlaydi.
"Aqlli bino avtomatlashtiruvi" tizimlari laboratoriyalarning funksionalligiga putur yetkazmasdan, xonada qancha odam borligiga qarab harorat, yorug'lik va ventilyatsiyani tartibga soladi va energiya sarfini optimallashtirishda hal qiluvchi rol o'ynaydi. Ushbu yondashuv nafaqat atrof-muhitga ta'sirni kamaytiradi, balki boshqalarni ham shunga o'xshash choralarni ko'rishga ilhomlantiradi va laboratoriya xodimlari uchun yanada barqaror va samarali muhitni ta'minlaydi.
Bundan tashqari, global suv tanqisligi inqirozini chuqur anglagan holda, UNOPS suvni tejash bo'yicha yechimlarni, jumladan, past oqimli kranlarni, “kulrang suv tizimlari” (oqova suvlarni qayta yo'naltirish)ni va suvdan foydalanishni kamaytirish uchun yomg'ir suvini yig'ishni faol ravishda qo'llab-quvvatlaydi.
Atrof-muhitni hisobga oluvchi xaridlar
Loyihalardagi xarid jarayoni, UNOPSning tabiatga zarar yetkazmaslik tamoyillariga to'liq amal qiladi. UNOPS laboratoriyalar uchun tibbiy asbob-uskunalarni tanlashda atrof-muhit omillarini albatta hisobga oladi. Bunda uskunaning energiya samaradorligini baholash, ishlatiladigan materiallar va ularni utilizatsiya qilish usullari kabi me'yorlar ko'rib chiqiladi. UNOPS shuningdek, barqaror va ekologik toza mahsulotlarni yetkazib beruvchilarga ustuvor ahamiyat beradi.
Bundan tashqari, o’z faoliyatida uzoq muddatli barqarorlik va samaradorlikni ta'minlash uchun UNOPS tranzaksiya faoliyatidan tashqari keng qamrovli xarid jarayonini ham tavsiya qiladi. Loyihalarning barqarorligini oshirish, moliyaviy resurslarni optimallashtirish va mahalliy imkoniyatlarni yaxshilashga qaratilgan xizmatlarni joriy etgan holda, UNOPS atrof-muhit va jamiyatga ijobiy ta'sirni maksimal darajada oshirishga intiladi. Ushbu xizmatlar barqaror rivojlanishga yaxlit yondashuvni qo'llab-quvvatlovchi, sotib olingan texnologiyani kiritish, o'rnatish, ishga tushirish, seminarlar olib borish va qabul qilish protokollarini o'z ichiga oladi.
UNOPS, shuningdek, sotib olish jarayonida ekologik toza mahsulotlardan foydalanishni targ'ib qiladi. Masalan, tabiatga zarar yetkazmaydigan mahsulot tanlash, qayta ishlangan materiallardan ishlab chiqarilgan yoki bir necha bor foydalaniladigan mahsulotlar ekologik laboratoriya loyihalariga ijobiy hissa qo'shadi. Shu sababli, UNOPS yetkazib beruvchilarni o'z mahsulotlarining ekologik atributlari, masalan, ekologik manbalari uchun sertifikatlari yoki eko-yorliqlari haqida ma'lumot berishni talab qiladi.
Xavfsizlik va ekologiklikni teng tutish: Bir martalik laboratoriya jihozlari
Atrof-muhitni asrashga sodiqligini yana bir bor ta'kidlab, UNOPS ko'p marta ishlatiladigan laboratoriya jihozlaridan bir martalik foydalanishga o'tishni tavsiya qiladi. Bu o'zgarish bir qarashda ekologik bo'lib ko'rinmasligi mumkin. Boshqa tomondan esa qayta foydalaniladigan laboratoriya jihozlarini takror ishga tushirish, xodimlar salomatligini ko’zda tutib rejalashtirish, ongli ravishda bajarish va jiddiy xavflarni nazorat qilish kabilarni talab etadi. Bu dastlabki tozalash, zararsizlantirish, chayish, dezinfektsiyalash va sterilizatsiyadan iborat bir qator bosqichlarni o'z ichiga oladi, va afsuski, ko'p miqdordagi suv va kimyoviy moddalarni sarflab atrof-muhitga zarar yetkazadi. Bundan tashqari, bu xodimlar salomatligini xavf ostiga qo'yadi. Bir martalik jihozlariga o'tib, laboratoriyalar kimyoviy moddalar va suv sarfini sezilarli darajada kamaytirish orqali atrof-muhitga ta'sirini minimallashtirishi va xodimlar salomatligini himoya qilishi mumkin. Shu sababli UNOPS ifloslanish xavfi va atrof-muhitni muhofaza qilish o'rtasidagi muvozanatni hisobga olgan holda texnik-iqtisodiy asoslash paytida ongli qarorlar qabul qilish muhimligini ta'kidlaydi.
Suvdan samarali foydalanishni targ'ib qilish, ekologik laboratoriya jihozlarini tanlash, "yashil" xaridlarni birinchi o'ringa qo'yish va ekologik laboratoriya loyihasini qabul qilish kabi ekologik toza chora-tadbirlarni oldinga surgan holda, UNOPS nafaqat atrof-muhitni muhofaza qilishga sodiqligini namoyish etadi, balki yashil kelajakka yo'l ochadi chunki barqarorlik va samaradorlik yonma-yon yuradi. Shunday qilib, Butunjahon atrof-muhitni muhofaza qilish kunini nishonlayotgan UNOPS O'zbekistondagi tashabbuslari orqali atrof-muhitni muhofaza qilishga kirishganini yana bir bor tasdiqlaydi.
1 of 5
Hikoya
01 iyun 2023
“Siz dunyoda oʻzingiz koʻrishni xohlagan oʻzgarishga aylanishingiz kerak”: OIV bilan yashayotgan oʻzbek qizining (no)odatiy hikoyasi
Elina Oʻzbekistondagi mashhur telekoʻrsatuvdagi ishtirokidan soʻng hayoti qanday oʻzgarganligi haqidagi savolga“Oʻzimdan koʻra koʻproq atrofimdagi odamlarning ijobiy tomonga oʻzgarganligini his qilyapman” deb javob beradi.
“Siz dunyoda oʻzingiz koʻrishni xohlagan oʻzgarishga aylanishingiz kerak”, degan edi Mahatma Gandi. Oʻzgarishlaresa Elina oʻzining OIV maqomini telekoʻrsatuv uchun kasting paytida oshkor qilgani kabi dadil qarorlar orqali paydoboʻladi.
“Loyiha bir necha oy davom etgani va men har kuni dorilarni qabul qilishim kerak boʻlganligi sababli, men kastingnioʻzidayoq oʻz maqomimni oshkor qildim. Men rostini aytishga qaror qildim va buning uchun butun jasoratimni toʻpladim. Meni qabul qilishmaydi deb o‘ylagan edim, lekin kastingdan o‘tdim”, deb tushuntiradi u.
Elina O‘zbekistondagi Toshkent davlat agrar universitetining qishloq xo‘jaligi iqtisodiyoti fakulteti 2-kurs talabasi. U mehribonlik uyida ulgʻayib, bolaligidayoq oʻzining maqomini bilar edi. U 2006-yilda antiretrovirus (ARV) terapiyasini boshlagan hamda OIV maqomi sababli ota-onasi tomonidan tashlab ketilgan birinchi bola edi. OIV bilan yashovchi odamlarga nisbatan boʻlgan tamgʻa tufayli uning bolaligi oson kechmadi.
“Dunyo boʻylab, shuningdek, Oʻzbekistonda OIV bilan yashayotgan bolalar oʻz oilalaridan ajralish va muqobil parvarish muassasaga joylashtirilish xavfi yuqoriroq boʻlishi mumkin. Ular jamiyatda hukm surayotgan stigma va diskriminatsiya tufayli ota-onalari tomonidan tashlab ketilish xavfi ostida, shuning uchun ba’zi oilalar ularni OIV maqomi sababligina mehribonlik uylari kabi muassasalarga joylashtirishadi. Internatlarda yashash bolalar farovonligi, ularning salomatligi, rivojlanishi va keyinchalik jamiyatga reintegratsiyasiga salbiy ta’sir ko‘rsatadi”, — deydi Antonia Ludeke, UNICEFning bolalarni himoya qilish bo‘yicha bo‘limi rahbari.
Telekoʻrsatuv davomida Elina ota-onasiz va OIV bilan yashash hayot tajribasi bilan boʻlishdi.
“Koʻrsatuvning birinchi soni televizorda namoyish etilganda, odamlar meni qanday qabul qilishlari, nima deyishlari va qanday munosabatda boʻlishlari haqida oʻylay boshladim”, deb eslaydi u, “Loyiha davomida biz bilan psixologlar ishlashdi, bu menga bosimni osonroq yengishimga yordam berdi”.
Ko‘rsatuv tugaganidan so‘ng Elinaning shaxsiy Instagram akkaunti sezilarli darajada o‘sdi va u OIV bilan yashayotgan odamlardan uning qo‘llab-quvvatlashi va jasorati uchun minnatdorchilik xabarlarini ola boshladi.
“Menga bildirilgan ishonch uchun minnatdorman... Telekoʻrsatuvni qoʻshni davlatlarda ham tomosha qilishadi, shuning uchun Qozogʻiston va Qirgʻizistondagi OIV bilan yashovchi odamlar ham menga yozib turishadi”, - deydi Elina.
Elinaning hayotida OIV bilan yashaydigan bolalar va oilalar uchun kunduzgi parvarish koʻrsatish markazi muhim rol oʻynadi. Markaz uning bolaligi va oʻsmirligida tayanch va yoʻlboshchi maskan boʻlib keldi. OIV bilan yashaydigan bolalar va oilalar uchun birinchi kunduzgi markaz 2008-yilda Toshkentda ochilgan: markaz O‘zbekistonning yana 8 ta viloyatida faoliyat olib boradi. Shundan buyon 6000 dan ortiq OIV-musbat bolalar avval bolalik, keyin esa o‘smirlik davrida markaz tomonidan qoʻllab-quvvatlandi.
Koʻp hollarda OIV bilan yashovchi bolalar va oʻsmirlar oʻz oilasi tomonidan qoʻllab-quvvatlanmaydi.
“Men OIV bilan yashovchi bir nechta oʻsmirlar va ularning onalari bilan muloqot qilganman hamda stigma va diskriminatsiya haqida koʻp hikoyalarni eshitganman. Koʻpincha, bolaning OIV maqomini faqat bola va ona biladi. Masalan, bir oilaning bobo va buvisi bolaning OIV maqomidan xabar topgandan so’ng bola va uning ota-onasi bilan bir uyda yashashni istashmagan. Bir qator boshqa hollarda, bolalar OIV-maqomi oʻqituvchilar va boshqa bolalarga ma’lum boʻlganidan keyin maktablarda oʻzlarini boshqalardan ajralib qolgandek his qilishadi. Koʻp hollarda stigmatizatsiya va diskriminatsiya OIV va OITS haqidagi bilimlarning yetishmasligi bilan chambarchas bogʻliq”, - dedi UNICEFning bolalarni himoya qilish bo‘yicha bo‘limi rahbari Antonia Ludeke.
Nafaqat professional maslahatlar, balki chet tillarni oʻrganish hamda qoʻl mehnatiga oid turli mahorat darslarini tashkil etishda zaruriyat aniqlanganda Toshkent shahar kunduzgi bolalar markazida qoʻllab-quvvatlash guruhi ochildi. Ushbu tadbirlarning maqsadi yoshlarga kundalik hayotda foydali boʻlishi mumkin boʻlgan koʻnikmalarni berish, masalan, qoʻl mehnati darslari ularga iqtisodiy mustaqillikka erishish uchun foydali bilimlar berishga qaratilgan edi. Guruhlardagi ushbu mahorat darslari tufayli ba’zi qizlar oʻzlarining kichik bizneslarini ochishga qaror qilishdi: endi ular bir-birlariga yordam berishga qaratilgan birdamlik zanjirini qurish orqali yoshlarga dars berishmoqda.
Bunday tashabbuslarning muvaffaqiyati oʻsmirlar uchun yanada qulayroq boʻlgan sogʻliqni saqlash va ijtimoiy himoya xizmatlarini hamda OIV bilan yashaydigan eng zaif oʻsmirlarni qamrab oladigan xizmatlarni jamoatchilik darajasida yaratish muhimligini ta’kidlaydi.
Elina hali ham markazga qatnashni davom etmoqda, va oʻzi oʻsgan mehribonlik uyidagi bolalarga jamoaning kuchini koʻrsatish uchun ularni ham markazga jalb qilib kelmoqda: u oʻzini yordamsiz his qilish qanday ekanligini hamda umumiy tajribaga ega tengdoshlar orasida boʻlish orqali oʻz-oʻzini idrok etishda ijobiy oʻzgarishlarga erishish mumkinligini biladi.
“Men oʻz-oʻzini qabul qilish qanchalik muhimligini bilaman. Odamlarni qo‘llab-quvvatlash va ularga OIV haqida to‘g‘ri ma’lumot berish orqali men o‘zimni to‘g‘ri yo’lda ekanligimni his qilaman. Bu meni xursand qiladi va yanada koʻproq kuch bagʻishlaydi”, - deydi u.
Elina jamiyatning OIVga nisbatan munosabati o‘zgargarishiga optimistik qaraydi. Uning fikricha, toʻgʻri ma’lumot va ta’lim bilan odamlar oʻzlarining qoʻrquvlari va notoʻgʻri qarashlarini yengishlari mumkin.
“O‘zbekistonda OIV epidemiyasi dolzarb muammo bo‘lib qolmoqda, va har yili minglab yangi holatlar qayd etilyapti. Biroq, Elinaning hikoyasi umid baxsh etadi va OIV bilan yashayotgan odamlarning irodasi va kuchidan dalolat beradi. Oʻz tajribasini baham ko‘rish orqali u ogohlikni oshiradi, stigmaga qarshi kurashadi hamda boshqalarni yanada inklyuziv va bagʻrikeng jamiyat qurishda ishtirok etishga chorlaydi” - deydi UNAIDSning O‘zbekistondagi ofisi rahbari Charos Maqsudova.
1 of 5
Hikoya
10 aprel 2023
“Orzularga to‘siqlarni zabt etib erishamiz” – O‘zbekistonda nogironlar huquqlarini himoya qilish bo‘yicha faol yosh hikoyasi haqida
O‘zbekistonda nogironlar huquqlarini himoya qilish bo‘yicha faol, YUNICEFning nogironlar integratsiyasi bo‘yicha maslahatchisi Jo‘rabek Qahhorov Birlashgan Millatlar Tashkiloti qo‘shma dasturi doirasida inklyuzivlik, undan foydalanish imkoniyatini oshirish ustida ishlab kelyapti.
U Birlashgan Millatlar Tashkilotining Toshkentdagi Axborot bo‘limi xodimi Anvar Meliboyev bilan suhbatda bolalik davrini eslab, hayot yo‘lida duch kelgan qiyinchiliklar haqida gapirib berdi. bugungi kunda nogironlar huquq va erkinligini himoya qilish masalalari yuzasidan amalga oshirilayotgan ishlarga o‘z fikrini bildirdi.
– Bolaligimda ko‘pincha xonam derazasi oldida turib, do‘stlarim va qo‘shni bolalarning jarangdor kulgisi va hazillarini eshitishga harakat qilardim. Shunchaki xonamdan tashqariga chiqib, ular bilan bekinmachoq o‘ynagim, arg‘imchoqda uchgim kelardi. Afsus, buni iloji bo‘lmasdi, – dedi Surxondaryo viloyatida tavallud topgan Jo‘rabek Qahhorov.
U 2017 yil O‘zbekiston Milliy universiteti ingliz filologiyasi fakultetini tamomlagach, Toshkent shahridagi Imkoniyati cheklangan yoshlar va bolalar markaziga ishga kiradi. Besh yoshida miya shikastlanishi natijasida ko‘rish qobiliyatini yo‘qotgan yosh faol turmushidagi ushbu hodisani quyidagicha xotirladi:
– Afsuski, ko‘rish qobiliyatini yo‘qotish men uchun tengdoshlarim, do‘stlarim bilan muloqot qilishda katta to‘siqqa aylandi, ammo o‘z salohiyatimdan to‘liq foydalanish va jamiyatning bir qismiga aylanish istagi meni hech qachon tark etmagan. Bu istak hamisha qalbimda bo‘lgan.
Yoshligimda boshqalardan yordam kutardim, ko‘mak berilishini orzu qilardim. Bu orzu haligacha meni oldinga chorlaydi. Markazda tarbiyalanuvchilar bilan ishlab, yaqindan muloqot qilib, tushunganim shu bo‘ldiki, Brayl alifbosidan foydalanish imkoniyati cheklangan ekan. Brayl alifbosi ko‘zi ojiz va zaiflar uchun ko‘plab imkoniyatlar ochadi. Qo‘llanma ko‘zi ojizlar dunyosini o‘zgartiradi, dunyo qarashini kengaytiradi, savodxonligini oshiradi va ishga joylashishga zamin yaratadi.
Qayd etish kerakki, Jo‘rabek 2019 yilda bosma Brayl xususiy bosmaxonasiga asos soldi. Bir necha yillar davomida bosmaxonada o‘zbek xalqining mashhur yozuvchi va shoirlarining o‘nlab kitoblari, bolalar uchun o‘zbek xalq ertaklari to‘plami Brayl alifbosiga tarjima qilinib, ko‘zi ojiz yoshlarga yetkazib berilgan.
Hozirda Jo‘rabek BMTning nogironlar huquqlari hamkorlik dasturi, YUNICEF, BMTTD, BMTning Aholishunoslik jamg‘armasi, Inson huquqlari bo‘yicha oliy komissar boshqarmasi tomonidan moliyalashtirilayotgan “Ijtimoiy xizmatlar ko‘rsatishni o‘zgartirish: O‘zbekistonda nogironligi bo‘lgan bolalar, yoshlar va ayollar uchun inson huquqlari bo‘yicha yondashuvni joriy qilish” qo‘shma dasturi doirasida Inklyuzivlik bo‘yicha mutaxassis bo‘lib ishlaydi.
Ushbu dastur zaif guruhlar mustaqilligi va inklyuzivligini qo‘llab-quvvatlash maqsadida ularning ehtiyojidan kelib chiqqan holda qulay xizmatlarni taqdim etishga alohida e’tibor qaratadi. Masalan, nogiron bolalarni maxsus muassasaga joylashtirishning oldini olish uchun kasallikni erta aniqlash xizmati taqdim etildi. Bundan tashqari, ushbu dastur imkoniyati cheklangan xotin-qizlarga gender zo‘ravonlikka qarshi kurashishda qulay sharoit yaratishga xizmat qiladi.
YUNICEF va O‘zbekiston nogironlar assotsiatsiyasi qo‘shma dastur doirasida nogironligi bo‘lgan shaxslar imkoniyatini kengaytirish maqsadida qator treninglar o‘tkazilmoqda. O‘tgan yil mamlakatimizning uchta viloyatida 90 nafar fuqaro, xususan, imkoniyati jismonan cheklangan shaxslar ishtirokida treninglar bo‘lib o‘tgan. Ishtirokchilar BMTning “Nogironlar huquqlari to‘g‘risida”gi Konvensiyasi mazmun-mohiyati, nogiron bolalar va ularning ota-onalari huquqlari, shuningdek, nodavlat notijorat tashkilotlar faoliyati, ro‘yxatga olish qoidalari haqida ma’lumotga ega bo‘lishdi.
2021 yil iyunda O‘zbekiston Nogironlar huquqlari to‘g‘risidagi Konvensiyani ratifikatsiya qildi, shu orqali inson huquqlarini ta’minlashga sodiqligini, shuningdek, Konvensiya tamoyillari va “Hech kim mehr va e’tibordan chetda qolmasin” tamoyiliga muvofiq nogironlar huquqlarini ilgari surish bo‘yicha chora-tadbirlar muhimligi yana bir bor o‘z tasdig‘ini topdi.
– Ushbu dasturda ishlash nogironlar hayotini yaxshi tomonga o‘zgartirish va jamiyatimizni yanada inklyuziv qilish imkonini beradi, – deydi Jo‘rabek Qahhorov. – Har safar nogiron bolalarni ko‘rganimda o‘zimni eslayman: men deraza oldida turibman. Faoliyatimiz O‘zbekistondagi o‘n minglab yigit-qizlarning jamiyatda qo‘rquv va qoralashlarsiz, baxtli yashashiga yordam berishiga qat’iy ishonaman.
1 of 5
Hikoya
20 mart 2023
Orzular sari: O’zbekistonda nogironlar huquqlarini himoya qilish bo’yicha faol yoshning hikoyasi
Jo’rabek besh yoshida miya shikastlanishi natijasida ko'rish qobiliyatini yo'qotishning birinchi bosqichlarini boshdan kechiradi.
“Men ko'pincha bolaligimda xonam derazasi oldida turib, do’stlarim va qo'shni bolalarning jarangdor kulgisi va hazillarini eshitishga harakat qilardim. Shunchaki xonamdan tashqariga chiqib, ular bilan bekinmachoq o’ynashni yoki arg’imchoqda uchgim kelardi. Lekin, afsus, bunday qila olmasdim”, — deb xotirlaydi O’zbekistonda nogironlar huquqlarini himoya qilish bo’yicha faol va YUNICEFning nogironlar integratsiyasi bo'yicha maslahatchisi Jo‘rabek Qahhorov.
“Afsuski, ko'rish qobiliyatini yo'qotish men uchun tengdoshlar va do’stlarim bilan muloqot qilishda katta to'siqga aylandi. Lekin o‘z salohiyatimdan to‘liq foydalanish va jamiyatning bir qismiga aylanish istagi meni hech qachon tark etmagan; bu istak hamisha qalbimda bo'lgan, ” - deydi Jo'rabek.
2017-yilda Jo‘rabek O‘zbekiston Milliy universitetining ingliz filologiyasi fakultetini tamomlagach, Toshkent shahridagi Imkoniyati cheklangan yoshlar va bolalar markaziga ishga kiradi.
“Yoshligimda boshqalarga yordam berishni orzu qilardim, va bu orzu haligacha meni oldinga chorlaydi. Markazda tarbiyalanuvchilar bilan ishlab va yaqindan muloqot qilib, yoshlarda ma’lumotlardan, xususan, Brayl alifbosidan foydalanish imkoniyati cheklanganligini tushundim. Brayl alifbosi ko‘zi ojiz va zaiflar uchun ko‘plab imkoniyatlarni ochadi. Brayl alifbosi ularning dunyosini o‘zgartiradi, dunyo qarashini kengaytiradi, savodxonligini oshiradi va ishga joylashish imkoniyatini oshiradi”.
Jo‘rabek 2019-yilda “Braille Print” (Bosma Brayl) xususiy bosmaxonasiga asos solgan. Bir necha yillar davomida bosmaxonada o‘zbek xalqining mashhur yozuvchi va shoirlarining o‘nlab kitoblari, bolalar uchun o‘zbek xalq ertaklari to‘plami Brayl alifbosiga tarjima qilinib, ko‘zi ojiz yoshlarga yetkazib berilgan.
Hozirda Jo‘rabek BMTning nogironlar huquqlari hamkorlik dasturi, YUNICEF, BMTTD, BMTning Aholishunoslik jamg'armasi (UNFPA), Inson huquqlari bo'yicha oliy komissar boshqarmasi (IHBOKB) tomonidan moliyalashtirilayotgan “Ijtimoiy xizmatlar ko‘rsatishni o‘zgartirish: O‘zbekistonda nogironligi bo‘lgan bolalar, yoshlar va ayollar uchun inson huquqlari bo‘yicha yondashuvni joriy qilish” qo‘shma dasturi doirasida Inklyuzivlik bo‘yicha mutaxassis bo‘lib ishlaydi. Dastur zaif guruhlarning mustaqilligi va inklyuzivligini qo'llab-quvvatlash uchun ularning o'ziga xos ehtiyojlaridan kelib chiqqan holda qulay xizmatlarni taqdim etishga alohida e'tibor qaratadi. Masalan, nogiron bolalarni maxsus muassasaga joylashtirishning oldini olish uchun kasallikni erta aniqlash xizmatlarini taqdim etadi. Bundan tashqari, ushbu dastur imkoniyati cheklangan xotin-qizlarga gender zo’ravonlikka qarshi kurashishda qulay sharoit yaratishga ham xizmat qiladi.
YUNICEF va O‘zbekiston nogironlar assotsiatsiyasi qo’shma dastur doirasida nogironligi bo‘lgan shaxslarning imkoniyatlarini kengaytirish maqsadida qator treninglar o‘tkazib kelinmoqda. 2022-yilda O‘zbekistonning 3 ta viloyatida 90 nafar kishi, xususan, imkoniyati jismonan cheklangan shaxslar ishtirokida mazkur treninglar bo'lib o'tgan. Ishtirokchilar BMTning “Nogironlar huquqlari to‘g‘risida”gi Konventsiyaning mazmun-mohiyati, nogiron bolalar va ularning ota-onalari huquqlari, shuningdek, nodavlat notijorat tashkilotlarining faoliyati va ro‘yxatga olish qoidalari haqida ma’lumotlarga ega bo‘lishdi.
2021-yilning iyun oyida O‘zbekiston Nogironlar huquqlari to‘g‘risidagi Konventsiyani ratifikatsiya qildi va shu orqali inson huquqlarini ta’minlashga sodiqligini, shuningdek, Konventsiya tamoyillari va “Hech kim mehr va e'tibordan chetda qolmasin” tamoyiliga muvofiq nogironlar huquqlarini ilgari surish bo‘yicha chora-tadbirlar naqadar muhimligini yana bir bor tasdiqladi.
“Ushbu dasturda ishlash nogironlar hayotini yaxshi tomonga o'zgartirish va jamiyatimizni yanada inklyuziv qilish imkoniyatini yaratadi. Har safar nogiron bolalarni ko’rganimda o'zimni eslayman: men deraza oldida turibman. Faoliyatimiz O‘zbekistondagi o‘n minglab yigit-qizlarning jamiyatda qo‘rquv va qoralashlarsiz, baxtli yashashiga yordam berishiga qat’iy ishonaman, –deydi tabassum bilan Jo‘rabek”.
Muallif: Anvar Meliboev. BMTning Toshkentdagi Axborot bo‘limi xodimi.
BMTning O‘zbekistondagi faoliyati haqida ko‘proq ma’lumotga ega bo’lish uchun uzbekistan.un.org saytiga tashrif buyuring.
1 of 5
Press-reliz
24 noyabr 2023
BMT shafeligida Orolboʼyi mintaqasi uchun Inson xavfsizligi boʼyicha koʼp tomonlama sheriklik trast jamgʼarmasi (Trast jamgʼarma) Loyiha takliflarini taqdim etish bo'yicha To'rtinchi tanlov e'lon qildi
Trast jamgʼarmasi haqida qisqacha maʼlumot
BMT shafeligida Orolboʼyi mintaqasi uchun Inson xavfsizligi boʼyicha koʼp tomonlama sheriklik trast jamgʼarmasi 2018 yilning27 noyabrida BMT Bosh Аssambleyasining 73-sessiyasida taqdimoti oʼtkazilgan va rasmiy ravishda faoliyatini boshlagan. Trastjamgʼarmasi Inson xavfsizligi kontseptsiyasiga asoslangan majmuaviy chora-tadbirlarni amalga oshirish uchun xalqarohamkorlikni rivojlantirish va donorlar hamjamiyati resurslarini safarbar etishning yagona noyob platformasi boʼlib xizmat qiladihamda hukumatning Orol fojiasi oqibatlarini bartaraf etish boʼyicha Orolboʼyi mintaqasida olib borayotgan saʼy-harakatlarinitoʼldiradi.
Trast jamgʼarmasining dasturiy strategiyasi
Trast jamgʼarmasining dasturiy yoʼnalishlari Orol fojiasi oqibatlarini bartaraf etish boʼyicha mavjud milliy va BMTning saʼy-harakatlarini toʼldiradi. Loyiha takliflari Jamgʼarma dasturiy strategiyasining quyidagi bir yoki bir nechta yoʼnalishiga hissaqoʼshishi lozim:
Ekologik xavfsizlikni taʼminlash
Iqtisodiy xavfsizlikni taʼminlash
Oziq-ovqat xavfsizligini taʼminlash
Sogʼliqni saqlash sohasida xavfsizlikni taʼminlash
Ijtimoiy xavfsizlikni taʼminlash
Loyiha takliflarini uchinchi qabul qilish doirasidagi ustuvor yoʼnalishlar
Trast jamgʼarmasi Boshqaruv qo'mitasining 2023-yil 23-noyabrdagi qaroriga muvofiq jamgʼarmaning yakuniy natijasining (1) tematik yo'nalishilari - Ekologik vaziyatning yomonlashishi tufayli mahalliy jamoalarga salbiy ta'sir darajasi kamaydi va oraliq natijalari (1) mahalliy boshqaruv usullari va ekotizim xizmatlarini bilish yaxshilandi, (2) suvni tozalash, agroo'rmon melioratsiyasi, o'rmonzorlashtirish va tuproqni barqarorlashtirish sohasidagi yangi texnologiyalar sinovdan o'tkazildi va (3) suv, atmosfera havosi va atrof-muhit ifloslanishi sifatini nazorat qilish tuproq va mahalliy qoidalar bilan tartibga solinadi va tegishli tematik yo'nalishlar joriy (to'rtinchi) arizalarni qabul qilishning ustuvor yo'nalishlari boʼladi.
Qaysi tashkilotlar loyiha takliflarini taqdim etish huquqiga ega?
BMTning jamgʼarma faoliyatida ishtirok etuvchi tashkilotlari (BMTTD, BMTAJ, YUNISEF, YUNESKO, BMT NJQKB, FАO, JSST, YUNOPS) loyiha takliflarini taqdim etish huquqiga ega. BMTning jamgʼarma faoliyatida ishtirok etuvchi tashkilotlariga milliy va xalqaro hamkor tashkilotlar (masalan, davlat idoralari, mahalliy hokimiyat organlari, xalqaro va mahalliy NNT, ilmiy-tadqiqot institutlari va boshqalar) bilan hamkorlikda loyiha takliflarini ishlab chiqish tavsiya etiladi. Loyiha takliflari faqat BMTning jamgʼarma faoliyatida ishtirok etuvchi tashkilotlari tomonidan rasmiy ravishda taqdim etilishi mumkin.
Loyiha/dastur yoʼnalishlari, uning strategik va dasturiy ahamiyatini, boshqaruv mexanizmlarini, xavflarni, barqarorlikni va boshqa jihatlarni aniqlash uchun ishtirokchi tashkilotlar (BMT tashkilotlari, davlat organlari, mahalliy hokimiyat organlari, NNT, fuqarolik jamiyati tashkilotlari, akademiya, xususiy sektor va boshqalar) oʼrtasida dastlabki muhokamalar oʼtkazilishi kerak.
Loyiha takliflari tanlovning quyidagi tamoyillari va mezonlari boʼyicha baholanadi:
Innovatsion
Texnologiyalarni uzatish va yangi yondashuvlarni sinab koʼrishga urgʼu berish
Mintaqa uchun AKT, tadqiqot va ishlanmalarga sarmoya kiritish
Uzoq muddatda himoya va imkoniyatlarni kengaytirishni taʼminlash uchun davlat va xususiy sektor oʼrtasida, jumladan, hukumat bilan yangi hamkorlikni rivojlantirish.
Insonlarning ehtiyojlariga asoslangan:
Insonlar uchun ehtiyojlar, imkoniyatlar va tahdidlarni, shuningdek, mintaqa uchun xavflarni baholashga asosida
Oʼz intilishlari va odamlarning imkoniyatlaridan kelib chiqib, jamoalar ishtirokida ishlab chiqilgan hamda amalga oshirish va baholash rejalashtirilgan
Loyihalarni aniqlash, rejalashtirish, amalga oshirish va baholash jarayonlariga hamjamiyatlarni jalb qilish va safarbar etish taʼminlash
Erkaklar va ayollar uchun teng imkoniyatlarni ragʼbatlantirish va gender tengligi masalalari taklif etilayotgan tadbirlarda aks etishini taʼminlash.
Аniq kontekstga yoʼnaltirilganlik:
Orolboʼyi mintaqasi sharoitlarini hisobga olgan holda va maqsadli jamoalardagi vaziyat haqidagi bilimlarga asoslangan holda ishlab chiqilgan
Aholining ehtiyojlarini har bir ovul, qishloq, mahalla, qishloq hududlari darajasida atrof-muhit omillari, aholining joylashishi va transport infratuzilmasi mavjudligidan kelib chiqgan holda ishlab chiqilgan
Maqsadli hududlar uchun jamiyatni rivojlantirish rejalari asosida ishlab chiqilgan
Barqarorlikni taʼminlash va salbiy taʼsirlarni yumshatishni qoʼllab-quvvatlash.
Yechimning majmuaviyligi:
Trast jamgʼarmasining Oʼzgarishlar nazariyasiga asoslanishi va undan alohida ishlab chiqilmasligi kerak
Strategik va koʼp qirrali boʼlish, yaʼni inson xavfsizligi uchun bir nechta xavflarni bir vaqtning oʼzida bartaraf etishga qaratilgan loyihalarga ustunlik beriladi
Barcha tadbirlarni bir xil hududda/jamoalarda, maʼlum bir geografik mintaqada sinovdan oʼtkazish
Inson xavfsizligini taʼminlashning turli sohalaridagi faoliyatning oʼzaro bogʼliqligini maksimal darajada oshirish maqsadida turli sektorlar va turli ixtisosliklarga ega boʼlgan manfaatdor tomonlar oʼrtasida konsortsiumlar va sherikliklarni yaratish orqali dasturlar/loyihalarni (aralashuvlarni) amalga oshirish.
Loyiha takliflarini tanlab olish mezonlari
Jamgʼarma loyiha takliflarini quyidagi muhim mezonlar asosida baholaydi:
Loyiha taklifining maqsad va vazifalarini Jamgʼarmaning dasturiy strategiyasiga moslik darajasi;
Trast jamgʼarmasi yakuniy natijasining (1) tematik yo'nalishiga muvofiqligi- ekologik vaziyatning yomonlashishi tufayli mahalliy jamoalarga salbiy ta'sir darajasi kamaydi va oraliq natijalar, masalan (1) mahalliy boshqaruv usullari va ekotizim xizmatlarini bilish yaxshilandi, (2) suvni tozalash, agroo'rmon melioratsiyasi, o'rmonzorlashtirish va tuproqni barqarorlashtirish sohasidagi yangi texnologiyalar sinovdan o'tkazildi va (3) monitoring olib borilmoqda suv, atmosfera havosi va tuproqning ifloslanish sifati va mahalliy qoidalar va tegishli tematik yo'nalishlar bilan tartibga solinadi
Loyiha taklifini tanlovning bir yoki bir nechta mavzular va ustuvor yoʼnalishlariga (Yoshlar bandligi va innovatsiyalar, Sogʼliqni saqlash sohasida xavfsizlikni taʼminlash va Yashil oʼsish) mos kelishi;
Gender masalalari qamrab olinganligi;
Konteksga yoʼnaltirilganlik va dolzarblik;
Samaradorlik, taʼsir eta olishlik va loyiha/dasturning natijalarini tarqata olish imkoniyatlari;
Barqarorlik va iqtisodiy samaradorlik;
Loyiha taklifinining milliy salohiyatlarni kuchaytirish, institutlarni mustahkamlash va mahalliy tashkilotlarga koʼmak berish boʼyicha salohiyati;
Byudjetni aniq ravshan tavsiflash va uni natijalarga erishish bilan bogʼliqligini aks etganligi.
Takliflar 2023 yilning 25 noyabrdan 2023 yilning 24 dekabriga qadar qabul qilinadi (Toshkent vaqti bilan 18:00 gacha).
Loyiha taklifining toʼldirilgan shakllari Trast jamgʼarmasining Texnik kotibiyati nomiga quyidagi elektron manzilga yuborilishi lozim uktam.abdurakhmanov@undp.org
1 of 5
Press-reliz
16 noyabr 2023
Qum va chang bo'roni soni ortishi dunyoning ko'plab mintaqalarida quzatilmoqda: BMT ogohlantirmoqda
Birlashgan Millatlar Tashkilotining Cho'llanishga qarshi kurash to'g'risidagi Konvensiyasiga (UNCCD) ma’lumotlariga ko'ra, qum va chang bo'ronlari hozirda dunyoning ba'zi joylarida "keskin" tez-tez uchraydigan muammo bo'lib, buning kamida 25% inson faoliyati bilan bog'liq.
Siyosiy tavsiyalar bilan birga ushbu ogohlantirish Konvensiyani amalga oshirishdagi global yutuqlarni sarhisob qilish uchun O'zbekistonning Samarqand shahrida besh kunlik yig'ilish o'tkazilayotgan paytda e'lon qilindi. BMTning Choʻllanish va qurgʻoqchilikka qarshi kurash Konvensiyasi 1992-yilda Rio-de-Janeyroda bo'lib o'tgan Yer sammitida qabul qilingan uchta konvensiyadan biridir. Qolgan ikkitasi esa iqlim o'zgarishi (UNFCCC) va biologik xilma-xillik (UN CBD) Konvensiyalaridir.
13-17 noyabr kunlari (https://www.unccd.int/cric21) o‘tkaziladigan sessiyalar 15-noyabr kuni O‘zbekiston hukumati tomonidan mezbonlik qilinadigan qum va chang bo‘ronlarining sanoat, transport, suv, havo sifati va inson salomatligi va qishloq xo‘jaligiga ta’sirini bartaraf etish yo‘llariga bag‘ishlangan yuqori darajadagi sessiyani o‘z ichiga oladi.
“Qum va changdan iborat qora bulutlar va kunni tunga aylantirayotgan tasvirlar – bu tabiatning eng qo'rqinchli tomoshalaridan biridir. Bu Shimoliy va Markaziy Osiyodan Sahroi Kabirdan janubiy Afrikagacha bo‘lgan hamma joyda vayronagarchiliklarga olib keladigan salbiy hodisadir”, - ta’kidlaydi BMTning Choʻllanish va qurgʻoqchilikka qarshi kurash Konvensiyasi Ijrochi kotibi Ibrohim Tiau.
“Qum va chang bo'ronlari barqaror rivojlanishga erishish uchun katta qiyinchilik tug'diradi. Biroq, qum va chang bo'ronlari inson faoliyati orqali kuchayganidek, ular ham inson harakatlari orqali kamayishi mumkin”, - deya qo'shimcha qiladi Tiau.
Qum va chang bo'ronlari mintaqaviy darajada keng tarqalgan va mavsumiy tabiat hodisasi bo'lsa-da, BMTning Choʻllanish va qurgʻoqchilikka qarshi kurash Konvensiyasi ekspertlarining fikriga ko'ra, muammo yer va suvni noto'g'ri boshqarish, qurg'oqchilik va iqlim o'zgarishi bilan yanada kuchaymoqda.
Qum va chang bo’ronlarining intensivligi, kattaligi yoki davomiyligidagi o'zgarishlar yanada katta xavf tug’dirishi mumkin."
Kuzatilayotgan salbiy ta'sirlar manbalari mintaqalaridan uzoqroqda bo'lgan holda, hozirda har yili atmosferaga taxminan 2 milliard tonna qum va chang kiradi, bu og'irligi bo'yicha Gizaning 350 ta Buyuk Piramidalariga teng.
Ba'zi hududlarda o'tgan asrda cho'l changi ikki baravarga ko'paydi. “Qum va chang bo'ronlari tobora tez-tez va jiddiy tus olib, transchegaraviy ta'sirga ega bo'lib, atrof-muhit, iqlim, sog'liq, qishloq xo'jaligi, turmush sharoiti va odamlarning ijtimoiy-iqtisodiy farovonligiga ta'sir qiladi.
Qum va chang bo'ronlari ta'sirining to'planishi inson salomatligi uchun sezilarli darajada bo'lishi mumkin", - deydi BMTning Oziq-ovqat va qishloq xo'jaligi tashkiloti (FAO) texnik xodimi, BMTning qum va chang bo'ronlariga qarshi kurash bo'yicha koalitsiyasi raisi Feras Ziadat.
“Ba’zi hududlarda qum va chang bo'ronlari ekinlarga zarar yetkazadi, chorva mollariga ta’sir qiladi va tuproqning yuqori qatlamini yo‘q qiladi. Cho'kma joylarida atmosfera changi, ayniqsa mahalliy sanoat ifloslanishi bilan birgalikda, nafas olish kasalliklari kabi inson salomatligi muammolarini keltirib chiqarishi yoki yomonlashishi mumkin. Aloqa, elektr energiyasi ishlab chiqarish, transport va ta'minot zanjirlari ham past ko'rinish va changdan kelib chiqqan mexanik nosozliklar tufayli buzilishi mumkin. Birlashgan Millatlar Tashkilotining Qum va chang bo'ronlariga qarshi kurash bo'yicha koalitsiyasi, hozirda FAO raisligida 2019-yilda qum va chang bo’ronlari bilan kurashish bo'yicha global sa'y-harakatlarga rahbarlik qilish uchun tuzilgan.”
Choʻllanish va qurgʻoqchilikka qarshi kurash Konvensiyasi, FAO va boshqa hamkorlar o'zlarining Qum va chang bo'ronlari to'plamida (https://www.unccd.int/land-and-life/sand-and-dust-storms/toolbox) qum va chang bo'ronlari bo’yicha ma'lumotlarini to'plash va baholash, monitoring va erta ogohlantirish, ta'sirni yumshatish va tayyorgarlik choralarini ko’rish, shuningdek, manbalarni xaritalash, milliy, mintaqaviy va global darajada antropogen manbalarni yumshatish borasidagi yondashuvlar va metodologiyalar bo'yicha ko'rsatmalar bilan bo’lishadilar..
Qum va chang bo’ronlar muhokamasi Choʻllanish va qurgʻoqchilikka qarshi kurash Konvensiyasi (CRIC 21) bajarilishini ko'rib chiqish qo'mitasining O'zbekistonda bo'lib o'tadigan bu yilgi yig'ilishining kun tartibining bir qismini va Konvensiyaning strategik maqsadlarini amalga oshirishdagi global taraqqiyotni tashkil etadi. Bu Birlashgan Millatlar Tashkiloti Komissiyasi tashkil etilganidan buyon birinchi marta Markaziy Osiyodagi eng muhim uchrashuvlaridan birini o’tqazdi.
Yig‘ilish muhim pallaga to‘g‘ri keladi, chunki Choʻllanish va qurgʻoqchilikka qarshi kurash Konvensiyasi ning yangi ma’lumotlar platformasi (https://data.unccd.int/) orqali e’lon qilingan so‘nggi statistik ma’lumotlar shuni ko‘rsatadiki, dunyo har yili deyarli 1 million kvadrat kilometr sog‘lom va unumdor yerlarni yo‘qotmoqda – 4,2 million kvadrat kilometr: taxminan 2015-2019 yillar oralig'idagi Markaziy Osiyoning beshta davlati: Qozog'iston, Qirg'iziston, Tojikiston, Turkmaniston va O'zbekistonning umumiy maydoni.
Uchrashuv davomida Choʻllanish va qurgʻoqchilikka qarshi kurash Konvensiyasi va FAO ekspertlari uchta hisobotni taqdim etishlari rejalashtirilmoqda:
Qum va chang bo'ronlari. Qishloq xo'jaligida ta’sirni yumshatish, moslashish, siyosiy yondashuv va xavflarni boshqarish choralari bo'yicha qo'llanma.
Eron Islom Respublikasi qishloq xoʻjaligida qum va chang boʻronlariga chidamlilikni oshirish boʻyicha investitsiyalar va harakatlarni oshirish uchun favqulodda vaziyatlarni rejalashtirish jarayoni va
Ko’chmanchi jamiyatlar bilan qum va chang bo'roni bo'yicha favqulodda vaziyatlarni rejalashtirishga tayyorgarlik: Mo'g'uliston misolida
CRIC 21 kun tartibining boshqa masalalari barqaror yer boshqaruvini rag'batlantirish, ayollar uchun adolatli yer huquqlarini ta'minlash, iqlim o'zgarishi va atrof-muhit degradatsiyasi natijasida kuchaygan qurg'oqchilik va o'rmon yong'inlariga qarshi kurashni o'z ichiga oladi.
* * * * *
Qo’shimcha ma’lumot: Qum va chang bo’ronlar
Qum va chang bo'ronlari ko'plab mahalliy nomlar bilan tanilgan: sirokko, xabub, sariq chang, oq bo'ronlar yohud harmattan.
Qum va chang bo'ronlari ham quruqlik, ham dengiz ekotizimlarini urug'lantirishi mumkin bo'lsa-da, ular inson salomatligi, tirikchilik va atrof-muhit uchun bir qator xavflarni keltirib chiqaradi.
Qum va chang bo'ronlari hodisalari odatda past kenglikdagi quruq yerlarda va o'simlik qoplami siyrak yoki mavjud bo'lmagan nam joylarda yuzaga keladi.
Qum va chang bo'ronlari boshqa muhitlarda, jumladan, nam mintaqalarda qishloq xo'jaligi va yuqori kengliklarda, o'ziga xos shamol va atmosfera sharoitlariga to'g'ri kelganda ham paydo bo'lishi mumkin. Qum va chang bo'ronlari minglab kilometrlardan ortiq hududlarga ta'sir ko'rsatishi mumkin. Yagona va izchil global va mintaqaviy choralar va yondashuvlar, ayniqsa qum va chang bo'ronlari manbalarni yumshatish, erta ogohlantirish tizimlari va monitoringni hal qilish uchun zarur.
Qum va chang bo'ronlari odatda sezilarli iqtisodiy ta'sir ko'rsatadi: masalan, ular Quvaytdagi neft sektoriga yiliga taxminan 190 million AQSh dollari miqdorida zarar etkazgan bo'lsa, 2009 yilda bitta qum va chang bo'ron hodisasi Avstraliyada 229-243 million AQSh dollari miqdoridagi zararga olib keldi.
Mineral changning asosiy global manbalari Shimoliy Afrika, Yaqin Sharq va Sharqiy Osiyo bo'ylab shimoliy yarim sharda joylashgan. Janubiy yarimsharda Avstraliya, Janubiy Amerika va Janubiy Afrika asosiy chang manbalari hisoblanadi.
Markaziy Osiyoning 80% dan hududini choʻl va dashtlar egallaydi, ular iqlim oʻzgarishi va uzoq davom etayotgan qurgʻoqchilik bilan birgalikda qum va chang boʻronlarining asosiy tabiiy manbai hisoblanadi.
Qurigan Orol dengizi tubi qum va chang bo'ronlarning asosiy manbai bo'lib, har yili 100 million tonnadan ortiq chang va zaharli tuzlarni chiqaradi, bu nafaqat yaqin atrofda, balki undan uzoqda yashaydigan insonlarning sog'lig'iga ta'sir qiladi va har yili 44 mln. AQSh dollari miqdorida yo'qotishlarni keltirib chiqaradi.
Qum va chang bo'ronlarni tabiiy ofat xavfi sifatida tan olish Shimoliy-Sharqiy Osiyo, G'arbiy Osiyo va Shimoliy Amerikaning ba'zi qismlarida yuqori, ammo boshqa joylarda kamroq seziladi
Qum va chang bo'ronlarini tabiiy ofat xavfi sifatida yetarlicha tan olinmasligi, ehtimol, (ko'p hollarda) bevosita insonlarning o'limi yoki alohida qum va chang bo'ronlari hodisalari natijasidagi jarohatlarning yo'qligi va ularning sog'lig'iga, iqtisodiy yoki boshqa uzoq muddatli ta'siri bo'yicha ma’lumotlarni yetarlicha mavjud emasligi bilan bog’liq bo’lishi mumkin.
Qum va chang bo'ronlarini sog'liqqa ta’siri
Qum va chang bo'ronlari sog'lig'i yomon bo'lgan insonlar hayoti uchun xavfli bo'lishi mumkin.
Mayda chang zarralari yuqori troposfera darajalariga (balandligi bir necha kilometrgacha) ko'tariladi, bu erda shamol ularni uzoq masofalarga tarqatishi mumkin.
Qum va chang bo'ronlarining sog'liqqa ta'siri o'nlab yillar davomida o'rganilib kelinmoqda, aksariyat tadqiqotlar Sharqiy Osiyo, Yevropa va Yaqin Sharqda o'tkazilgan. G'arbiy Afrikada ushbu tadqiqotlar o’tqazilmagan.
Ushbu tadqiqotlarning alohida yo'nalishi qum va chang bo'ronlarini havo ifloslanishining o’zgarishiga qaratilgan.
Atmosferadagi qum va changni kelib chiqish sababi va ta'siri, sog’liqqa ta'sir qilishi noaniq bo'lib qolmoqda va chuqur o'rganishni talab qiladi. Aytish mumkinki, sog’ligi zaif va xavf ostida bo'lgan vakillari, ayniqsa, ilgari yurak-o'pka kasalliklari, jumladan, bolalikdan astmasi bo'lganlar, chang bo'roni paytida o'lim yoki kasallanish darajasi yuqori bo'lishi mumkin.
Qum va chang bo'ronlarining, shuningdek, ekinlarning nobud bo'lishi yoki hosildorlikning pasayishi, hayvonlarning nobud bo'lishi, sut va go'sht mahsulotlarini kam mahsuldorligi va infratuzilmaga zarar etkazish orqali qishloq xo'jaligi sektoriga katta xarajatlarni keltirib chiqarishi mumkin.
Bir yillik ekinlar uchun nobud bo’lish holatlari ko'chatlar yoki ekinlarning qum ostida ko'milishi, o'simlik to'qimalarining yo'qolishi va qum bilan tozalash natijasida fotosintez faolligining pasayishi bilan bog'liq. Bu mintaqada hosilning to'liq yo'qolishiga yoki hosilning pasayishiga olib kelishi mumkin.
Ba'zi ko'p yillik ekinlarga daraxt yoki ekinlarning shikastlanishi (masalan, beda/beda tojlari shikastlangani kabi) uzoq muddatli ta'sir ko'rsatishi mumkin.
Ushbu masalani ba’zi bir ijobiy tomonlari ham mavjud. Qum va chang bo'ronlarining changida azot, fosfor va kaliy kabi tuproq uchun ozuqa moddalari, shuningdek, organik uglerod bo'lishi mumkin. Ba'zi hududlar quruqlikda, mineral va ozuqa moddalarining suvda, xususan, okean jismlarida to'planishidan foyda oladi va shamol ostidagi ekin yoki yaylov maydonlarini oziq moddalar bilan ta'minlashi mumkin. Biroq, bu cheklangan ba’zi bir foydali jihatlarni ta’siri etkazilgan zararlar ta’siri bilan taqqoslanganda ancha ahamiyatsizdir.
Dunyo miqyosida asosiy mavjud bo’gan katta chang manbalari qurigan ko'llardir; mahalliy manbalarga muzliklarni yuvib tashlaydigan tekisliklar, vulqon kul zonalari va yaqinda shudgorlangan dalalar kiradi.
Qum va chang bo'ronlarining tarmoqlararo va transmilliy ta'siri 17 Barqaror rivojlanish maqsadlaridan 11 tasiga bevosita ta'sir qiladi, ammo qum va chang bo'ronlarining xavf sifatida global tan olinishi qisman ularning murakkabligi va mavsumiy jami ta'siri, shuningdek cheklangan ma'lumotlar tufayli odatda past bo'ladi.
Qum va chang bo'ronlarini ta'sirni baholash va ma'lumotlarn kamligi, samarali qarorlar qabul qilish va rejalashtirishga to'sqinlik qiladi.
BMTning Choʻllanish va qurgʻoqchilikka qarshi kurash Konvensiyasi hukumatlarga yerni barqaror boshqarish amaliyotlarini kengaytirishga qaratilgan yondashuvlarni ishlab chiqishda va amalga oshirishda ilm-fanning eng so'nggi yutuqlarini aniqlash va ulardan foydalanishda yordam beradi.
Markaziy Osiyo mintaqaviy ekologik markazi bilan hamkorlikda BMTning Choʻllanish va qurgʻoqchilikka qarshi kurash Konvensiyasi Markaziy Osiyodagi qurg'oqchilik va qum va chang bo'ronlari ta'sirida zaif bo'lgan mamlakatlarga milliy va mintaqaviy darajada xavflarni kamaytirish strategiyalarini ishlab chiqish va amalga oshirishda yordam beradi.
BMTning Choʻllanish va qurgʻoqchilikka qarshi kurash Konvensiyasi mamlakatlarni ushbu ekologik ofatlarga tayyorlik va chidamlilikni oshirish uchun monitoring va erta ogohlantirish tizimiimlari bilan keng qamrovli xavflarni kamaytirish strategiyasini qabul qilishga undaydi.
Eng zarur choralar quyidagilardan iboratdir
Axborot almashish, qisqa va uzoq muddatli choralar, ko'plab manfaatdor tomonlarni jalb qilish va Qum va chang bo'ronlar haqida xabardorlikni oshirish orqali ko'p tarmoqli yondashuvni kuchaytirish.
Tuproqlarni himoya qilish va o'simlik qoplamini ko'paytirish uchun tuproq va suvni boshqarish usullaridan foydalangan holda yerni qayta tiklash, bu manba maydonlarining ko'lami va zaifligini sezilarli darajada kamaytirish, qum va chang bo'ronlari hodisalarini ta’sirini kamaytirish.
Ogohlantirishlar oʻz vaqtida va maqsadli tarzda berilishini taʼminlash uchun barcha manfaatdor tomonlar (jumladan, xavf ostida boʻlgan aholi vakillari) ishtirok etgan holda, erta ogohlantirish va monitoring, xavf haqidagi dolzarb bilimlarga asoslanish va tahmin qilish.
Zaiflikni kamaytirish, chidamlilikni oshirish va qum va chang bo'ronlar hodisalariga o'z vaqtida samarali javob berishga tayyor bo'lish orqali salbiy ta'sirni yumshatish.
* * * * *
1 of 5
Press-reliz
10 noyabr 2023
Markaziy Osiyo birinchi bora cho‘llanish, yer degradatsiyasi va qurg‘oqchilik bo‘yicha BMT Konvensiyaning yig‘ilishiga mezbonlik qiladi
CRIC21 BMT Konvensiyaning strategik maqsadlariga erishish yo'lidagi natijalarni muhokama qilish uchun 196 ta mamlakatdan va Evropa Ittifoqi, fuqarolik jamiyati va ilmiy doiralardan 500 ga yaqin vakillarni birlashtiradi. Ushbu yig’ilish Birlashgan Millatlar Tashkilotining Cho‘llanishga qarshi kurash to‘g‘risidagi Konvensiyasi tashkil etilganidan beri eng muhim yig‘ilishlardan biri bo’lib Markaziy Osiyoda ilk bora o‘tkazilmoqda.
Ushbu tadbir juda muhim pallaga to'g'ri keladi, chunki BMTning Cho‘llanishga qarshi kurash to‘g‘risidagi Konvensiyasi tomonidan e'lon qilingan so'nggi ma'lumotlarga ko’ra, dunyo bo’ylab har yili 100 million gektarga yaqin sog'lom va unumdor yerlar yo'qolmoqda. Agar hozirgi tendensiyalar davom etsa, 2030-yilgacha butun dunyo bo'ylab yer degradatsiyasining neytralligiga erishish uchun 1,5 milliard gektar yerni tiklash kerak bo'ladi. Biroq, qo'shimcha tanazzulni to'xtatish va mavjud majburiyatlarni tezlashtirishning o'zi betaraflik maqsadidan oshib ketishi mumkin.
BMTning Cho‘llanishga qarshi kurash to‘g‘risidagi Konvensiyasi Ijrochi kotibi Ibraxim Tiav o’z fikrlarini bildirdi:
“Butun dunyoda kuzatilgan qurg‘oqchilik, o‘rmon yong‘inlari va jazirama to‘lqinlar, chuqurlashib borayotgan va o’zaro bog’liq bo’lgan iqlim va tabiat inqirozining alomatlaridir va yerlarimiz ushbu inqirozning markazida turibdi. 2015-yildan buyon 4 million kvadrat kilometrga yaqin sog‘lom va unumdor yer yo‘qoldi, bu taxminan Markaziy Osiyo maydoniga teng degani. Biz 2030-yilga borib yerlarni yanada tanazzulga uchrashini to‘xtatishimiz va kamida 1 milliard gektar maydonni qayta tiklashimiz kerak, va 2030-yilga kelib yerlarga bo’gliq bo’lgan global maqsadlarga erishishimiz kerak.”
CRIC21 yig’ilishi “Silk Road Samarkand” kongress markazida boʻlib oʻtadi. Tomonlar 2018-2030 yillarga mo‘ljallangan BMTning Cho‘llanishga qarshi kurash to‘g‘risidagi Konvensiyasini strategik va amalga oshirish dasturiga muvofiq yer degradatsiyasining oldini olish va to‘xtatish bo‘yicha global maqsadlarga erishish bo‘yicha erishilgan natijalarni ko‘rib chiqish va tavsiyalar berish imkoniyatiga ega bo‘ladilar.
CRIC21 dasturining diqqatga sazovor va muhim tadbirlari ro’yxati:
13 noyabr kuni soat 10:00 dan 13:00 gacha CRIC raisi, BMTning Cho‘llanishga qarshi kurash to‘g‘risidagi Konvensiyasi Ijrochi kotibi va O'zbekiston hukumati vakilining kirish so'zlari bilan ochiladigan yalpi majlis
14 va 16-noyabr kunlari soat 13:00 dan 15:00 gacha Gender Kaucus xalqaro ekspertlarni yig'ilishi bo’lib o’tadi, va unda ayollarning yer huquqlari va ushbu huquqlarni dunyo bo’ylab yerni qayta tiklash va qurg'oqchilikka chidamlilikni oshirish muvaffaqiyatining zaruriy shartlariga doir muhokamalar bo’lib o’tadi.
15-noyabr kuni 10:00 dan-13:00 gacha O'zbekiston hukumati tomonidan qum va chang bo'ronlari bo'yicha yuqori darajadagi siyosiy tadbir bo'lib o'tadi. Oxirgi yillarda O‘zbekistonda ham, uning atrofidagi mamlakatlarda ham qum va chang bo‘ronlari soni ham, shiddati ham sezilarli darajada oshdi.
CRIC21 da ilk marotaba 30 dan ortiq turli xil amaliy tadbirlar tashkil etiladi. Ushbu tadbirlar ishtirokchilar va akkreditatsiyadan o’tgan kuzatuvchi tashkilotlarga Konvensiya maqsadlari bilan bog'liq turli masalalar bo'yicha axborot va tajriba almashish uchun imkoniyat yaratadi.
CRIC21 davomida mahalliy vaqt bilan soat 13:00 dan -15:00 gacha matbuot brifinglari o'tkaziladi, jumladan:
13-noyabr: Markaziy Osiyoga e'tibor qaratiladi: cho'llanish, yerlarning degradatsiyasi va qurg'oqchilik bo'yicha mintaqaviy tendensiyalar. BMTning Cho‘llanishga qarshi kurash to‘g‘risidagi Konvensiyasini bosh olimi doktor Barron Orr va fan, texnologiya va innovatsiyalar bo'limining dastur rahbari Olga Andreyeva (tasdiqlanmoqda) xonim ishtirok etadilar.
14 noyabr: Uning yeri. Uning huquqlari: BMTning Cho‘llanishga qarshi kurash to‘g‘risidagi Konvensiyasi vakillari va mintaqaviy ekspertlar (tasdiqlanmoqda) bilan ayollarning yer huquqlarini va ularning yerni tiklash va qurg'oqchilikka chidamlilik sa'y-harakatlarini rivojlantirishga qaratilgan global va mintaqaviy sa'y-harakatlari.
15-noyabr: Qum va chang bo'ronlari: BMTning Cho‘llanishga qarshi kurash to‘g‘risidagi Konvensiyasi va mintaqaviy ekspertlar ishtirok etadilar. Ko’payib borayotgan qum va chang bo'ronlari haqidagi so'nggi ma'lumotlar, shuningdek, O'zbekiston hukumati tomonidan o'tkazilgan yuqori darajadagi tadbir natijalari muhokama qilinadi.
17-noyabr: Yakunlovchi matbuot anjumani: BMTning Choʻllanish va qurgʻoqchilikka qarshi kurashish Konvensiyasi ijrochi kotibi Ibraxim Tiav, CRIC raisi Biljana Kilibarda xonim hamda Ekologiya, atrof-muhitni muhofaza qilish va iqlim oʻzgarishi vaziri Aziz Abduhakimov qatnashadilar va o’tqazilgan CRIC21ning asosiy natijalari haqida ma’lumotlar beriladi.
OAV uchun eslatmalar
Akkreditatsiyadan o'tgan ommaviy axborot vositalari vakillari CRIC21 va tegishli tadbirlarda qatnashish va tadbirlani yoritish uchun taklif etiladilar. Jurnalistlar yerlarni tiklash va qurg'oqchilikka chidamlilik loyihalari bilan bevosita amaliy tashriflar orqali tanishishlari mumkin. Ushbu amaliy tashriflar CRIC21dan oldin va keyin darhol amalga oshiriladi.
CRIC2ning kunlik muhim voqealari IISD Earth Negotiations Byulletini tomonidan taqdim etiladi va ushbu havola orqali mavjud bo’ladi: https://enb.iisd.org/unccd-committee-review-implementation-convention-cric21
OAV uchun amaliy tashriflar javdali quyidagi havolada mavjud: https://www.unccd.int/sites/default/files/2023-10/Side%20Events%20CRIC21.pdf
CRIC21 va BMTning Choʻllanish va qurgʻoqchilikka qarshi kurashish konvensiyasiga doir visual ma’lumotlar bilan ushbu havola orqali tanishisn mumkin: https://trello.com/b/zq0kxtkK/unccd-cric21-samarkand-uzb-2023
Ommaviy axborot vositalari vakillari uchun onlayn roʻyxatdan oʻtish quyidagi havola orqali amalga oshiriladi: www.unccd.int/cric-21-online-registration.
Ro'yxatdan o'tish uchun quyidagi hujjatlarni taqdim eting:
• Yaqinda olingan bitta pasport o'lchamidagi fotosurat;
• Guvohnoma (muddati o'tib ketmagan bo’lishi zarur);
• Pasportingiz (xorijiy jurnalistlar uchun) yoki milliy guvohnomangiz (mahalliy OAV uchun) nusxasi (rasm va imzo sahifalari);
• Tadbirlarda ishtirok etish uchun homiylik qiluvchi OAVning rasmiy xati. Erkin jurnalistlar (frilancerlar) uchun qaysi OAV uchun konferensiyani yoritishni tayinlaganligi haqida xat talab qilinadi;
• To'g'ri va to’liq to'ldirilgan akkreditatsiya.
Onlayn roʻyxatdan oʻtgan jurnalistlar oʻzlarining akkreditatsiyalarini “Ipak yoʻli Samarqand” kongress markazida amaldagi guvohnoma va shaxsni tasdiqlovchi hujjat koʻrsatgan holda olishlari mumkin boʻladi.
O‘zbekistonga viza olish va tartibga soluvchi qoidalar bo‘yicha qo‘shimcha ma’lumot olish uchun quyidagi havolaga murojaat qiling: https://e-visa.gov.uz/main_
Ommaviy axborot vositalarini akkreditatsiya qilish yoki tadbirni yoritish bo'yicha savollar uchun press@unccd.int manziliga murojaat qiling.
Konferensiya o'tkaziladigan joyda matbuot va ommaviy axborot vositalari uchun maxsus ish maydoni mavjud bo'ladi.
Konvensiya va CRIC 21 bo'yicha qo'shimcha ma'lumotlar UNCCD veb-saytida mavjud bo'ladi: https://www.unccd.int/cric21
Konvensiya va CRIC 21 bo'yicha qo'shimcha ma'lumotlar va matbuot yangiliklari BMTning Choʻllanish va qurgʻoqchilikka qarshi kurashish Konvensiyasi veb-saytida mavjud bo'ladi: https://www.unccd.int/cric21
BMTning Choʻllanish va qurgʻoqchilikka qarshi kurashish Konvensiyasi haqida qisqacha ma’lumot
BMTning Choʻllanish va qurgʻoqchilikka qarshi kurashish Konvensiyasi (UNCCD) yer uchun muhim bo’lgan o’ziga hos global yondashuv va ovozdir. Biz hukumatlar, olimlar, siyosatchilar, xususiy sektor va hamjamiyatlarni insoniyat va sayyora barqarorligi uchun dunyo yerlarini qayta tiklash va boshqarish uchun umumiy yondashuv va global harakatlar atrofida birlashtiramiz. BMTning Choʻllanish va qurgʻoqchilikka qarshi kurashish Konvensiyasi 197 nafar ishtirokchi tomonidan imzolangan xalqaro shartnomadan ko'ra ko'proq, bu yerning degradatsiyasining bugungi oqibatlarini yumshatish va barcha insonlar uchun adolatli va inklyuziv tarzda oziq-ovqat, suv, boshpana va iqtisodiy imkoniyatlarni ta'minlash uchun kelajak yerlardan foydalanishni rivojlantirishga qaratilgan ko'p tomonlama majburiyatdir.
1 of 5
Press-reliz
16 noyabr 2023
BMT "Ishonch" Jamg’armasini fuqarolik jamiyati maslahat kengashi yig’ilishi bo’lib o’tdi
Ushbu jamg’arma 2022-yilda Shveysariya Konfederatsiyasi va Oʻzbekiston Respublikasi hukumati oʻrtasida Shveysariyada musodara qilingan noqonuniy orttirilgan aktivlarni O‘zbekiston Respublikasi aholisining manfaatlari yo‘lida qaytarish tartibi to‘g‘risidagi kelishuv asosida tashkil etilgan: 16.08.2022. Shveysariya Konfederatsiyasi hududida musodara qilingan noqonuniy orttirilgan aktivlarni O‘zbekiston Respublikasi aholisining manfaatlari yo‘lida qaytarish usullari to‘g‘risida (lex.uz).
Fuqarolik jamiyati maslahat kengashi 2023-yil mart oyida fuqarolik jamiyati vakillari boshchiligidagi konsultativ jarayon orqali tuzilgan boʻlib, milliy va xalqaro fuqarolik jamiyati tashkilotlari va ilmiy doira vakillaridan iboratdir. Ular maslahatchi roli orqali Ishonch jamgʻarmasi va fuqarolik jamiyati oʻrtasidagi oʻzaro hamkorlikni taʼminlaydilar. Batafsil: Uzbekistan Vision 2030 Fund.
Uch kun davom etgan muhokamalar mobaynida fuqarolik jamiyati maslahat kengashi Vazirlar o’rinbosarlari, BMT ning O’zbekistondagi agentliklari rahbarlari va "Ishonch" jamg’armasining Boshqaruv qo‘mitasi a’zolari bilan uchrashdilar.
Boshqaruv qo‘mitasi BMTning O‘zbekistondagi Doimiy koordinatori Konsuelo Vidal-Bryus, O‘zbekiston Moliya va iqtisodiyot vazirining birinchi o‘rinbosari Ilhom Norqulov, Shveysariyaning O‘zbekistondagi elchisi Konstantin Obolenskiydan tashkil topgan.
Shuningdek, fuqarolik jamiyati maslahat kengashi Chinozda joylashgan Perinatal markazni ko’zdan kechirdilar. Ishga tushgan birinchi loyiha aynan O'zbekistonda oldini olish mumkin bo‘lgan onalar va yangi tug‘ilgan chaqaloqlarning o‘limini sezilarli darajada kamaytirishga qaratilgan. Yangi loyihaning asosiy maqsadlaridan biri kam vaznli chaqaloqlarning omon qolish darajasini hozirgi 75% dan 90% ga oshirishdan iborat. Batafsil: Aktivlarning qaytarilishi: BMTning yangi loyihasi O'zbekistonda oldini olish mumkin bo'lgan onalar va chaqaloqlar o'limini kamaytirishga qaratilgan | O'zbekistonda Birlashgan Millatlar Tashkiloti jamoasi (un.org).
Jamg‘arma O‘zbekiston hukumatining milliy islohotlar kun tartibi va Barqaror rivojlanish maqsadlarini amalga oshirishni jadallashtirishga qaratilgan dasturlar orqali aktivlarning prinsipial, shaffof va samarali qaytarilishini qo‘llab-quvvatlaydi. Qo'shimcha ma'lumot uchun Jamg‘arma veb-sahifasiga tashrif buyuring: https://mptf.undp.org/fund/uzb00
Fuqarolik jamiyati maslahat kengashi a’zolari:
1
Kobil Xidirov.
Jurnalist, bloger https://t.me/davletovuz
qobilmirzo@gmail.com
2
Sayyora Hodjaeva.
“Demokratiya va inson huquqlari” NNT direktori.
khodjaeva.s@mail.ru
3
Oybek Isakov.
O‘zbekiston nogironlar assotsiatsiyasi raisi
rais-2003@mail.ru
4
Nodira Karimova.
“Istiqbolli Avlod” ijtimoiy-axborot markazi direktori.
nkarimovaia@gmail.com
5
Irina Matvienko.
NeMolchi.Uz loyihasi asoschisi.
Majburiy mehnat va odam savdosiga qarshi kurashish milliy komissiyasi a’zosi; Oiladagi zo‘ravonlikni oldini olish va oiladagi zo‘ravonlik qurbonlariga amaliy yordam ko‘rsatish bo‘yicha ishchi guruhi a’zosi.
nemolchiorg@gmail.com
6
Liliana Sin.
“KRASS” NNT hammuassisi.
liliana.sin66@mail.ru
7
Oliya Ilmuradova.
“Barqaror hayot” ijtimoiy-ma’rifiy markaz direktori.
i_avlod@mail.ru
8
Mathias Huter.
UNCAC koalitsiyasining boshqaruvchi direktori, Avstriya.
mathias.huter@
uncaccoalition.org 9 Patrick Mutzenberg. Fuqarolik va siyosiy huquqlar markazi direktori, Shveysariya. pmutzenberg@ccpr
centre.org 10 Shamil Asyanov. Huquqiy muammolar markazi rahbari, yuridik fanlar nomzodi. asyanov.shamil@gmail.com 11 Nazifa Kamalova. “Istiqlol avlodi” NNT direktori, Jizzax. djizzak2013@gmail.com 12 Kamola Alieva. Gender tengligi masalalari bo'yicha ekspert, ayollar huquqlari faoli, huquq fanlari nomzodi (PhD). kamolaalieva@gmail.com 13 Sanjar Yuldashev. “Barqaror hayot” ijtimoiy-ma’rifiy markazining Toshkent shahridagi filiali direktori, psixologiya fanlari nomzodi. 14 Yuliy Yusupov. Iqtisodiy rivojlanish markazi direktori. www.ced.uz y.yusupov@mail.ru 15 Isa Hamedov. “Huquq nazariyasi va davlat boshqaruvi” kafedrasi professori, Jahon iqtisodiyoti va diplomatiya universiteti “Davlat qurilishi va jamoat huquqi ilmiy-tadqiqot markazi” rahbari. khamedov@list.ru 16 Muslim Mirzajonov. Jurnalist. roshidonlik@gmail.com 17 Aziza Kurbanova. Jurnalist, bloger. bimola@list.ru 18 Timur Karpov. “139” hujjatli filmlar markazi asoschisi, fotograf. timur.karpov@gmail.com
uncaccoalition.org 9 Patrick Mutzenberg. Fuqarolik va siyosiy huquqlar markazi direktori, Shveysariya. pmutzenberg@ccpr
centre.org 10 Shamil Asyanov. Huquqiy muammolar markazi rahbari, yuridik fanlar nomzodi. asyanov.shamil@gmail.com 11 Nazifa Kamalova. “Istiqlol avlodi” NNT direktori, Jizzax. djizzak2013@gmail.com 12 Kamola Alieva. Gender tengligi masalalari bo'yicha ekspert, ayollar huquqlari faoli, huquq fanlari nomzodi (PhD). kamolaalieva@gmail.com 13 Sanjar Yuldashev. “Barqaror hayot” ijtimoiy-ma’rifiy markazining Toshkent shahridagi filiali direktori, psixologiya fanlari nomzodi. 14 Yuliy Yusupov. Iqtisodiy rivojlanish markazi direktori. www.ced.uz y.yusupov@mail.ru 15 Isa Hamedov. “Huquq nazariyasi va davlat boshqaruvi” kafedrasi professori, Jahon iqtisodiyoti va diplomatiya universiteti “Davlat qurilishi va jamoat huquqi ilmiy-tadqiqot markazi” rahbari. khamedov@list.ru 16 Muslim Mirzajonov. Jurnalist. roshidonlik@gmail.com 17 Aziza Kurbanova. Jurnalist, bloger. bimola@list.ru 18 Timur Karpov. “139” hujjatli filmlar markazi asoschisi, fotograf. timur.karpov@gmail.com
1 of 5
Press-reliz
31 oktabr 2023
UNICEF va O‘zbekiston nogironlar assotsiatsiyasi Nogironlar huquqlarini himoya qilish bo‘yicha tashkilotlar salohiyatini oshirmoqda
Ushbu seminar nogiron bolalarning ota-onalari tashabbuskor guruhlari, shuningdek, O'zbekistondagi mahalliy va milliy nogironlar tashkilotlari salohiyatini oshirish bo'yicha O’zbekiston bo’ylab o’tgan bir qator o'quv mashg'ulotlarining yakuni bo'ldi.
2022-2023-yillarda Namangan, Qo‘qon, Buxoro, Samarqand, Nukus va Toshkent shaharlaridagi 200 ga yaqin nogironligi bo‘lgan shaxslar tashkilotlari vakillari treninglarda ishtirok etdi. O'quv mashg'ulotlari davomida ota-onalar guruhlari nogironlar tashkilotlarini ro'yxatdan o'tkazish va tashkilotlarni doimiy rivojlantirish bo'yicha huquqiy va maslahat yordamini oldilar.
Bundan tashqari, 40 dan ortiq nogironlar tashkiloti vakillari nogironlarning huquqlarini mahalliy va milliy darajada samarali himoya qilish bo'yicha ko'nikmalarga ega bo'ldilar.
UNICEFning O‘zbekistondagi vakili o‘rinbosari Jefri Ijumba seminar ishtirokchilariga murojaat qilar ekan, nafaqat nogironlik bilan bog‘liq, balki barcha dasturlarning muvaffaqiyatli amalga oshirilishini ta’minlashda nogironlarning mazmunli va barqaror ishtiroki muhimligini ta’kidladi.
UNICEF va O‘zbekiston Nogironlar assotsiatsiyasi o‘rtasidagi ushbu hamkorlik nogironlar huquqlarini ilgari surish va yanada inklyuziv jamiyatni rivojlantirishga qaratilgan qadamni anglatadi.
Ushbu tashabbus BMTning Nogironlar huquqlari bo‘yicha hamkorligining “Ijtimoiy xizmatlar ko‘rsatish tizimini o‘zgartirish: O‘zbekistonda nogiron bolalar, yoshlar va ayollar uchun inson huquqlariga asoslangan yondashuvni tatbiq etish” qo‘shma dasturi doirasida amalga oshirilmoqda.
1 of 5
So’nggi manbalar
1 / 11
Manbalar
11 avgust 2023
Manbalar
10 noyabr 2021
1 / 11