Халқаро стандартлаштириш дастури орқали Ўзбекистонда лаборатория салоҳиятини мустаҳкамлаш

Бугунги ўта мобил, боғланган ва ўзаро боғлиқ дунёда аҳоли саломатлиги учун эски ва янги таҳдидлар сақланиб қолмоқда ва лабораториялар уларни ҳал қилишда муҳим роль ўйнайди. Улар соғлиқ учун хавфларни аниқлаш, касалликларни кузатиш ва озиқ-овқат, сув ва истеъмол қилинадиган маҳсулотлар хавфсизлигини таъминлашга ёрдам беради. Бу юқумли касалликлар билан боғлиқ таҳдидларга ҳам, кимёвий моддалар, радиация ва бошқа атроф-муҳит омиллари билан боғлиқ юзага келадиган хавфларга ҳам тегишли.

Фуқароларнинг саломатлиги ва хавфсизлигини та’минлаш Ўзбекистон учун устувор вазифа бўлиб қолмоқда. Мамлакат соғлиқни сақлаш инфратузилмасини мустаҳкамлаш мақсадида Санитария-эпидемиологик осойишталик ва жамоат саломатлиги қўмитаси (СЭС), ЮНОПС, Туркия миллий референт лабораторияси ва Туркия аккредитация агентлиги (ТУРКАК) билан биргаликда профессионал ривожланиш дастурини ишга туширди. 17-30-ноябр кунлари Туркияда ўтказилган ушбу тренингдан мақсад миллий лабораторияларнинг халқаро синов, тадқиқот ва хавфсизлик стандартларига жавоб берадиган салоҳиятини оширишдан иборат.

“Биз халқаро стандартларга жавоб бериш муҳимлигини билардик, аммо бу амалий тажриба бизга кундалик ишимизга қандай та’сир қилишини кўрсатди. Мутахассислардан тўғридан-тўғри ўрганиш, замонавий технология ва усулларнинг амалий лабораторияларда қўлланилишини кузатиш лаборатория натижаларини синовдан ўтказиш, мониторинг қилиш ва яхшилашга катта ҳисса қўшади, – дейди Тошкентдаги гигиена лабораториясининг сифат бўйича менежери Миртоҳир Раҳматов.

Ўзбекистоннинг миллий ва ҳудудий лабораторияларининг 30 нафар мутахассиси учун мўлжалланган 10 кунлик ўқув дастури халқаро миқёсда тан олинган лаборатория тадқиқот усулларини ўрганиш ва амалиётга жорий этишга бағишланган. Ушбу усуллар инсон саломатлигига кимёвий, биологик, радиологик ва жисмоний таҳдидларни ўз ичига олган хавф омилларининг кенг доирасини қамраб олади. Лаборатория экспертизасини кучайтириш орқали Ўзбекистон Жаҳон савдо ташкилоти (ЖСТ) ва Евроосиё иқтисодий иттифоқи (ЕОИ) каби бошқа халқаро иқтисодий тузилмалар талабларини бажаришга, маҳаллий маҳсулотларнинг жаҳон сифат ва хавфсизлик стандартларига жавоб беришини таъминлашга интилади.

“Аккредитация лабораторияларнинг энг юқори халқаро стандартларга жавоб беришини таъминлайдиган муҳим жараёндир. Ўзбекистондаги лабораторияларни халқаро аккредитация олишда қўллаб-қувватлаш орқали биз мамлакатнинг глобал рақобатбардошлигини, хусусан, маҳсулот хавфсизлиги халқаро стандартларига мувофиқлигини оширишга ўз ҳиссамизни қўшамиз”, — деди ТУРКАК бўлими бошлиғи Маҳмут Косеўғли.

Дастур тугагандан сўнг лаборатория мутахассислари 5129-сон қарорига мувофиқ сотиб олинган замонавий юқори технологияли ускуналардан фойдаланиш бўйича юқори малакага эга бўладилар. Бундан ташқари, лабораторияларни аккредитация қилиш кўлами кенгайтирилади, бу эса ЖСТ стандартларига тўлиқ мослашиш имконини беради.

“Ушбу тренинг нафақат техник кўникмаларни такомиллаштириш, балки Ўзбекистонда лабораторияларнинг жаҳон стандартлари даражасида ишлаши учун барқарор пойдевор яратишдан иборат. Ушбу ташаббусни қўллаб-қувватлаш орқали ЮНОПС мамлакатнинг келажакдаги соғлиқни сақлаш муаммоларига яхшироқ тайёрланишига ва маҳаллий маҳсулотлар халқаро савдо учун талаб қилинадиган стандартларга жавоб беришига ёрдам беради”, деди ЮНОПС дастурининг катта менежери Саймон Дарк.