Faol fuqarolar umummilliy festivali ochilish marosimida BMTning doimiy koordinatori Helena Freyzerning bayonoti: “Erishilgan yutuqlar va O‘zbekistonning xalqaro majburiyatlariga muvofiq fuqarolik makonini rivojlantirish bo‘yicha tavsiyalari to‘g‘risida”

Hurmatli senator Narboeva, akademik Saidov, hamkasblar, aziz do‘stlar, barchangizga xayrli tong! Ushbu forumda BMTning O‘zbekistondagi jamoasi nomidan qatnashish men uchun katta sharafdir.

Agar qarshi bo‘lmasangiz, men o‘z bayonotimni ingliz tilida davom ettiraman.

Bugun ushbu tadbirdagi ishtirokimdan juda mamnunman.

Birlashgan Millatlar Tashkilotining Bosh kotibi Antonio Guterrishning o‘tgan yili nashr etilgan “Inson huquqlari sohasida harakatlarga da'vat” nutqidan bir parcha keltirishga ijozat bering.

“Ayollar va erkaklar siyosiy, iqtisodiy va ijtimoiy hayotda muhim rol o‘ynashi, hayotiga ta'sir qiluvchi siyosat ishlab chiqilishiga hissa qo‘shishi, shu jumladan axborotga kirish, muloqatda qatnashish, o‘z noroziligini ifoda etish va birlashish orqali o‘z fikrlarini ifoda etishi mumkin bo‘lganda, jamiyat yanada mustahkamlanadi va barqaror bo‘ladi.”

Darhaqiqat, BMT jamoatchilik ishtiroki va fuqarolik jamoatining faoliyati uchun makonning himoyasiga, xususan, quyidagi yo’nalishlar bo’yicha qo’llab-quvatlash va yordam berishga katta e'tibor qaratadi:

1. Turli jamoalar va guruhlarni siyosiy muhokamalarga jalb qiladigan samarali mexanizmlar;

2. Shikoyatlarni tinch tarzda ifodalashga imkon beradigan xavfsiz kanallar va kuchli va xilma-xil media makonlar.

3. Odamlarga jamoaviy harakatlar uchun erkin yig’ilishga imkon beradigan sharoitlar.

Bu yerda, O‘zbekistonda, Birlashgan Millatlar Tashkilotining jamoasi hukumat va fuqarolik jamiyati bilan hamkorlikda fuqarolik faoliyati uchun makonni qo‘llab-quvvatlash va kengaytirish uchun ishlaydi:

- Biz 2030 yilgacha barqaror rivojlanish kun tartibiga muvofiq qarorlar qabul qilishda fuqarolik jamiyatining inklyuziv, xilma-xil, mustaqil va ahamiyatli ishtirokini qo‘llab-quvvatlaymiz va imkon qadar ko’maklashamiz;

- Biz fuqarolik jamiyatining faoliyati uchun ochiq makon zaruriyatini, shu jumladan onlayn va oflayn muhokamalarni osonlashtiradigan va fuqarolik jamiyatining ortiqcha cheklovlarsiz erkin tashkil etilishiga imkon beradigan huquqiy va siyosiy asoslarni faol ilgari suramiz.

Oldingi ma'ruzachilar ta'kidlaganidek, O‘zbekiston so‘nggi to‘rt yil ichida fuqarolik jamiyatining faoliyati uchun makonni kengaytirish borasida sezilarli yutuqlarga erishdi. Bunga bir nechta misollar:

- So‘nggi ikki yil ichida paxta terimida majburiy va bolalar mehnatini monitoring qilishda fuqarolik jamiyatining mustaqil faollari ishtirok etdilar;

- Inson huquqlari bo’yicha vakil nodavlat notijorat tashkilotlar vakillari va alohida mustaqil inson huquqlari himoyachilari bilan birgalikda O‘zbekistonning turli mintaqalaridagi qamoqxonalar va karantin zonalariga tashrif buyurdilar;

- Inson huquqlari bo‘yicha milliy strategiya loyihasi yuzasidan mustaqil fuqarolik jamiyati faollari va nodavlat notijorat tashkilotlar ochiq muloqotda qatnashdilar;

- U-report platformasi orqali 120 mingdan ortiq o‘zbekistonlik yoshlar o‘zlarining fikr-mulohazalarini faol ravishda bildiradilar va hukumat siyosatini shakllantirishga hissa qo‘shadilar, ayrim hollarda hukumat qarorlariga bevosita ta'sir ko‘rsatadilar.

So‘nggi to‘rt yil ichida O‘zbekistonda men shaxsan mamlakat bo‘ylab yuzlab odamlar bilan uchrashdim.  Xususan, Zarafshonda o‘z farzandlari uchun toza suv ta'minlanishini istagan onalar, Termizda BMTning faoliyatini faol qo‘llab-quvvatlayotgan talabalar, Toshkent shahrida harakatlanish uchun qulay sharoitlar yaratilishi umidida bo‘lgan nogiron shaxslar, ko’plab ijtimoiy muammolarni hal qilish uchun dasturlar ishlab chiqayotgan yosh qizlar, yuridik yordam mexanizmlarini yaratmoqchi bo‘lgan sobiq mahbuslar, Nukusdagi ekologik faollar, pandemiya paytida keksa odamlarga yordam berishga harakat qilayotgan bloggerlar, shu jumladan, jamiyatda zo‘ravonlikga barham berish tarafdori bo’lgan ayol bloggerlar.

Bu odamlarning barchasi O‘zbekiston taraqqiyotiga o‘z hissalarini qo‘shishni juda xohlashadi. Ular o‘z g‘oyalari, kuch-quvvati, qobiliyatlari bilan bo‘lishishni xohlashadi.

Hukumat ham, parlament ham ushbu  ajoyib manbadan foydalanishga tobora ko‘proq intilayotganini olqishlayman. Shuningdek, men Prezidentning 2018 yilgi “Mamlakatni demokratik yangilash jarayonida fuqarolik jamiyati institutlarining rolini tubdan oshirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi farmonida, shuningdek yaqinda taqdim etilgan Prezident bayonotida keltirilgan ijobiy niyatlarni mamnuniyat bilan qabul qilaman.

Biroq, sezilarli yutuqlarga erishilgan bo‘lsa-da, menimcha, ko’pchilik va men uchrashgan ko‘plab fuqarolik jamiyati faollari, afsuski, O‘zbekistondagi fuqarolik jamiyatining faoliyati uchun makon hali ham haddan tashqari nazorat ostida va cheklanganligini tasdiqlaydi.

Birlashgan Millatlar Tashkiloti Inson huquqlari bo’yicha qo’mitasining 2020 yil may oyida qabul qilingan yakuniy mulohazalarida ushbu muammoni hal qilish bo‘yicha aniq tavsiyalar bayon etilgan. Xususan, Qo’mita mamlakatni “siyosiy partiyalar va nodavlat notijorat tashkilotlarni ro‘yxatdan o‘tkazishni tartibga soluvchi qoidalar va amaliyotini Fuqarolik va siyosiy huquqlar to‘g‘risidagi xalqaro paktga to‘liq muvofiqlashtirishga” va “nodavlat notijorat tashkilotlari to‘g‘risidagi yangi kodeksni tayyorlashda fuqarolik jamiyati subyektlari va ekspertlarning keng doirasi jalb qilinishini kafolatlashga” undaydi.

Ushbu haftada o‘tkaziladigan festival va bugungi Forum ushbu tavsiyalarni amalga oshirishda muhim qadamdir.

BMTning jamoasi bu harakatlarni har qadamda qo‘llab-quvvatlashga tayyor.

E'tiboringiz uchun tashakkur.