O‘zbekistonda maktabgacha ta’lim sohasida yalpi qamrovga erishish yo‘lidagi hamkorlik

“Konferensiya sakkiz yoshgacha bo‘lgan bolalarga sarmoya kiritishni ko‘paytirish, shuningdek, ularni tarbiyalash va ta’lim olishda qator ustuvor yo‘nalishlarda yangi mezonlarni belgilashga yordam berishini kutamiz. Uning asosiy natijasi yaqin o‘n yillikda dunyoda maktabgacha ta’limni rivojlantirish strategiyasini belgilab beruvchi Toshkent deklaratsiyasining qabul qilinishi bo‘lishi kerak,” dedi O‘zbekiston Respublikasining maktabgacha ta’lim vaziri Agrippina Shin.

Muhokamalar davomida O‘zbekistonning maktabgacha ta’lim dasturini amalga oshirishdagi ulkan muvaffaqiyatlari qayd etildi. Maktabgacha ta’lim xizmatlaridan foydalaniyotgan (3-6 yoshdagi) bolalar soni nihoyatda o‘sgani kuzatildi. Bu son 2015 yildagi 634 mingdan deyarli  2 millionga yetdi, bu esa MTV tashkil etilganidan buyon 5 yilgi davr mobaynida milliy qamrov 39 foizdan ortiq o‘sganini ko‘rsatadi.

“O‘zbekistonda kichik yoshdagi bolalarning erta rivojlanish sohasiga kirishni tezlashtirish va sifatini oshirish: O‘zbekiston hukumati, UNICEF va Jahon banki o‘rtasidagi muvofiqlashtirilgan sa’y-harakatlardan saboqlar” mavzusidagi qo‘shimcha tadbirda O‘zbekistonda maktabgacha ta’lim tizimini isloh qilishdagi muhim qadamlar, xususan qo‘shimcha resurslarni ajratish va hamkor tashkilotlarning birgalikdagi faoliyati bilan mustahkamlangan islohotlarni ilgari surish bo‘yicha siyosiy darajadagi qat’iy harakatlar e’tirof etildi. Bundan tashqari, davlat-xususiy sheriklik asosidagi xususiy sektorning faol ishtiroki, innovatsion yondashuvlar hamda hukumat, UNICEF va JB o‘rtasidagi hamkorlik barqaror islohotlar dasturini amalga oshirishning muhim omillari bo‘ldi.

Qo‘shimcha tadbir ishtirokchilari qayd etganlaridek, ulkan yutuqlarga qaramay, besh yoshgacha bo‘lgan ko‘pgina bolalar maktabgacha ta’lim olish uchun yordamga muhtoj. Multiindikator klaster kuzatuvlarining (2022) ma’lumotlariga ko‘ra, maktabgacha ta’lim tashkilotlariga borish imkoniyatlari (3-4 yosh) borasida hali ham tafovutlar mavjud: jins bo‘yicha (51% o‘g‘il bolalar va 41% qizlar), yashash joyi bo‘yicha (shahar 51% va qishloq 42%), uy xo‘jaliklari boyligi darajasi bo‘yicha kvintil (55% eng boylar va 29% eng kambag‘allar).

UNICEF yakuniy maqsadga erishish uchun transformatsiyalar sa'y-harakatlarga qaratishni ilgari so'radi, bu ko'p qiyinchiliklar muhokama qilinadi. Quyidagilar bunga yordam berish mumkin:

• Siyosatni rejalashtirish, monitoring va muvofiqlashtirish;
• Moslashuvchan xizmat ko‘rsatish orqali imkoniyatlarni kengaytirish;
• Maktabgacha ta’lim va tarbiya tizimi dasturlari sifati ustida ishlash;
• Innovatsiyalar va texnologiyalarni joriy etish.

“O‘zbekiston maktabgacha ta’lim muassasalarini qamrab olish dinamikasi bo‘yicha jahon reytingida yetakchilik qilmoqda, bu esa siyosiy iroda va oqilona investitsiyalar, erta bolalikka hissa qo‘shishni qo‘llab-quvvatlaydigan ham ilmiy, ham iqtisodiy dalillar bazasi bilan ta’minlangan oqilona sarmoyalar tufayli mumkin bo‘ldi,” dedi UNICEFning O‘zbekistondagi vakolatxonasi rahbari Munir Mamedzade. “Biroq bu kun tartibi tugallanmagan. Endi maktabgacha ta’lim bilan qamrab olishda muvaffaqiyatga erishishga nima imkon berganligini, shu bilan birga nimalarga, jumladan inklyuziya borasida, qo‘shimcha e’tibor zarurligini bilamiz. Shu bois masalani sifat jihatidan yangi bosqichga olib chiqadigan hamkorlikni faollashtirishga da’vat etamiz.”

“Jahon banki Oʻzbekistonning 2017-yildan buyon maktabgacha taʼlimdan foydalanish imkoniyatlarini kengaytirish borasida erishgan yutuqlarini olqishlaydi. Yosh va tez oʻsib borayotgan aholini hisobga olgan holda, hukumat bolalar butun umri davomida ta’lim olishi uchun ularning emotsional, ijtimoiy va kognitiv koʻnikmalarini rivojlantirish uchun maktabgacha taʼlimga sarmoya kiritishni faollashtirishi kerak,” dedi Jahon bankining Oʻzbekistondagi vakolatxonasi rahbari Marko Mantovanelli. “Bank tomonidan moliyalashtirilgan loyiha (taxminan 74 million AQSH dollari) shahar va qishloqlardagi maktabgacha taʼlim muassasalaridan foydalanish imkoniyatini kengaytirish va taʼlim sharoitlarini yaxshilashda MTVni qoʻllab-quvvatlashga qaratilgan. Hukumat va boshqa xalqaro donorlar bilan hamkorlikda amalga oshirilayotgan bu saʼy-harakatlar bolalarning erta yoshdayoq rivojlanish borasida hayotini yaxshi imkoniyatlar bilan boshlash uchun hamda ularning kelajakda o‘rganish va samarali hayot kechirish qobiliyatini oshirish uchun zarur shart-sharoitlarni yaratadi. Biz Oʻzbekiston va Jahon banki oʻrtasida 2022-2026-yillarga moʻljallangan yangi hamkorlik dasturi doirasida taʼlim sohasidagi keyingi islohotlar va sarmoyalarni amalga oshirishda hukumatga yordam berishda davom etamiz”.